Het Stenen Tijdperk is enkele jaren geleden opnieuw uitgebracht door 999Games.
De reden? Het aanhoudende succes van dit bordspel.
Bovendien heeft het diverse prijzen gewonnen. Zo was het o.a. winnaar van Speelgoed van het Jaar 2012.
Ik denk dat het succes enerzijds is te danken aan de eenvoud van de spelregels. Anderzijds aan de veelzijdigheid van mogelijke tactieken.
In dit blog beschrijf ik 10 tips, tactieken en strategieën voor Het Stenen Tijdperk. Met deze waardevolle informatie op zak weet je voortaan hoe je Het Stenen Tijdperk kunt winnen!
Weet hoeveel Vermenigvuldigers er in het spel zitten
Op de Beschavingskaarten met een zandkleurige achtergrond staan Vermenigvuldigers: Boeren, Gereedschapmakers, Huttenbouwers en Medicijnmannen. Voor welke ga jij altijd? Wellicht handig om voortaan onderstaande te weten:
- Met Boeren kun je Graan maximaal met 7 vermenigvuldigen.
- Met Medicijnmannen kun je Stamleden maximaal met 7 vermenigvuldigen.
- Met Gereedschapmakers kun je Gereedschap maximaal met 9 vermenigvuldigen.
- Met Huttenbouwers kun je Hutten maximaal met 9 vermenigvuldigen.
Wil ik hiermee zeggen dat je beter voor Gereedschapmakers en Huttenbouwers kunt gaan? Niet per se. Vergeet namelijk niet dat je standaard al 5 Stamleden hebt en 0 Graan, 0 Gereedschap en 0 Hutten. Voor die laatste moet je dus sowieso nog meer werk doen om überhaupt punten te krijgen.
Het hangt volledig af van welke strategie en tactiek je hanteert. Maar als je punten wil scoren met Vermenigvuldigers, dan is bovenstaande informatie cruciaal voor je.
Tot slot. Mocht je de uitbreiding Stenen Tijdperk: Talisman hebben toegevoegd? Dan krijg je onderstaande verdeling:
- Met Boeren kun je Graan maximaal met 7 vermenigvuldigen.
- Met Medicijnmannen kun je Stamleden maximaal met 7 vermenigvuldigen.
- Met Handelaren kun je het Handelsspoor maximaal met 7 vermenigvuldigen.
- Met Gereedschapmakers kun je Gereedschap maximaal met 9 vermenigvuldigen.
- Met Huttenbouwers kun je Hutten maximaal met 14 vermenigvuldigen.
Volgens mij heb je met de uitbreiding dan wél degelijk een voordeel met de Huttenbouwers. Met name omdat Hutten an sich je ook punten opleveren (Gereedschap doet dat bijvoorbeeld niet). En er is altijd meer plaats om een Hut te kopen dan bijvoorbeeld een Gereedschap.
Weet met welke Grondstoffen je het vaakst Hutten kunt kopen
Het mooie aan het kopen van een Hut, is dat Hout, Leem, Steen en Goud je respectievelijk 3, 4, 5 of 6 punten opleveren per grondstof. Een betere handelsverhouding vind je niet in het Stenen Tijdperk.
Maar welke grondstof wordt het vaakst gevraagd als vergoeding voor het kopen van een Hut? Hieronder zie per Grondstof hoe vaak ze worden gevraagd:
- Hout = 14x
- Leem = 14x
- Steen = 14x
- Goud = 9x
En dan zijn de kaarten waarbij je willekeurige grondstoffen mag inleveren niet meegerekend. Maar goed, daar kun je in principe elke Grondstof voor kwijt.
De conclusie die ik uit bovenstaande trek is dat je niet per se voor veel Goud moet gaan. De kans dat er Hutten te koop liggen waar je Goud voor nodig hebt, is namelijk kleiner dan bij de andere grondstoffen. Als je alleen maar Goud hebt, is de kans dat je een Hut kunt kopen ook een stuk kleiner.
Stel jezelf flexibel op
In het Stenen Tijdperk zijn diverse mogelijkheden om punten te scoren. Namelijk:
- Symbolen op Beschavingskaarten
- Vermenigvuldigers op Beschavingskaarten (4 keuzes)
- Hutten kopen met Grondstoffen
- Grondstoffen (1 Overwinningspunt aan het einde van het spel)
Volgens mij kun je niet echt van te voren vastzetten welke Stenen Tijdperk strategie je gaat volgen. Als andere spelers voor jou aan de beurt zijn en je een plaats op het bord ontnemen, dan is het enige wat je kunt doen: (tijdelijk) schakelen. Stel jezelf daarom flexibel op en kijk ook wat je op korte termijn de meeste punten op kan leveren.
Let altijd op de strategie van anderen!
Aangezien je om de beurt neerzet, is het belangrijk om in Het Stenen Tijdperk op anderen te letten.
Enerzijds kunnen ze jou punten afnemen als zij hun stamlid op een voor jou benodigde plek zet. Anderzijds kun jij juist punten bij hen afnemen. Bijvoorbeeld door op een Beschavingskaart te staan (hoef je ‘m niet eens per se te kopen) of door een Grondstoffenveld in te nemen met jouw stamleden, zodat er geen plek meer is voor de ander.
Blijf er wel op letten dat je jezelf niet in de vingers snijdt en erg veel punten misloopt omdat je iemand wilde blokkeren.
Plaats je stamleden als laatste in de jachtvelden!
Overal op het speelbord van Het Stenen Tijdperk zijn maar een beperkt aantal plaatsen aanwezig voor stamleden. Er is maar één plek op het hele speelbord waar je altijd stamleden neer mag zetten. En dat is op de Jachtvelden. Heb je nog de keuze uit de Jachtvelden en een andere plek? Kies dan eerst die andere plek, dan pas de Jachtvelden.
Staar je niet blind en blijf altijd uitrekenen!
Met het volgende voorbeeld zal ik illustreren wat ik hiermee bedoel. Ik zie zelf best vaak dat tegenstanders de 8 kostbare symbolen willen verzamelen om 64 punten te krijgen. Prima strategie om punten te scoren.
Maar ik zie ook vaak dat tegenstanders zichzelf hier blind op staren.
Stel ze hebben 7 symbolen, dan levert de achtste 15 punten op. Door de focus op deze symbolen zien ze vaak niet dat een bepaalde Hut meer dan 15 punten op kan leveren.
Ditzelfde foutje gaat op in veel meer situaties, bijvoorbeeld: Je hebt 10 stamleden en gaat koste wat het kost voor een zojuist open gedraaide Beschavingskaart met de vermenigvuldiging 1 x het aantal stamleden. Dit levert je 10 punten op. Maar veel Hutten leveren sowieso al meer punten op dan dat.
Staar je dus niet blind op een tactiek die je in het begin hebt bepaald, maar blijf altijd uitrekenen wat jou de meeste punten oplevert!
Houd je ogen open voor de Hut van 1-7 grondstoffen!
Deze Hut is de meest laagdrempelige Hut om te kopen. Slechts 1 grondstof is namelijk voldoende. En hij kan minimaal 3 punten opleveren (1 Hout), maximaal 42 (7 Goud).
Wanneer moet je deze Hut dan kopen?
- Als jij zelf veel Goud hebt liggen, want dan krijg je 6 punten voor elk Goudblok en benut je jouw Goud optimaal.
- Als andere spelers veel Goud hebben liggen, want dan kaap jij deze Hut voor hun neus weg en lopen zij veel punten mis.
- Als jij zelf veel Beschavingskaarten hebt met Vermenigvuldigers voor het aantal Hutten, want dan kun je met slechts 1 Hout best veel punten scoren.
- Als andere spelers veel Beschavingskaarten hebben met Vermenigvuldigers van het aantal Hutten, want dan kaap jij deze Hut voor hun neus weg en lopen zij best veel punten mis.
Er zijn natuurlijk ook situaties waarbij deze Hut niet zo spannend voor je zal zijn. Dat is natuurlijk als een andere actie jou aanzienlijk meer punten oplevert dan deze Hut (en je moet kiezen) of als je tegenstanders er niet extreem veel punten mee kunnen scoren.
Trouwens. In de uitbreiding Stenen Tijdperk: Talisman heb je een vergelijkbare Hut, maar deze is iets minder makkelijk te krijgen. Dat is de Hut waar je 1-4 Talismannen voor moet betalen.
Denk goed na voor Beschavingskaarten met een Dobbeltabel!
Als iemand een Beschavingskaart met Dobbeltabel koopt, dan profiteren andere spelers daar altijd van. De één wellicht wat meer dan de ander, maar toch. Uiteindelijk levert de kaart jou altijd minstens een Grondstof op en als je geluk hebt een Gereedschap of Graan.
Persoonlijk ga ik zelf alleen voor deze kaarten als hetgeen wat eronder staat (groene achtergrond met symbool of zandkleurige achtergrond met vermenigvuldigers) mij echt veel punten oplevert. Dit onder het mom van “Laat anderen maar voor me werken”.
Kies in het begin altijd voor een van de 3 centrale locaties
Als het Stenen Tijdperk begint, is het raadzaam om altijd 1 van de 3 centrale locaties te kiezen. Daarmee bedoel ik:
- Kies voor Bevolkingsaanwas
- Kies voor de Gereedschapsmaker
- Kies voor de Akker
Deze locaties zijn met name in het begin interessant, omdat ze je later in het spel voordelen opleveren. Je hebt meer stamleden te plaatsen, kunt dobbelstenen meer waard maken en je hoeft minder voedsel te verzamelen.
Des te sneller je deze voordelen hebt, des te meer rondes kun je ervan profiteren.
Je ziet vaak dat naarmate het spel vordert er minder voor de 3 centrale locaties wordt gekozen. Dat is ook logisch, omdat ze niet veel punten opleveren in verhouding met Beschavingskaarten en Hutten.
Starvation Strategy: doen of niet?
De zogenoemde Starvation Strategy (Uithongeringsstrategie) is een veel bediscussieerde strategie. Het houdt in dat een speler zo snel mogelijk 10 Stamleden krijgt, maar geen Stamleden inzet voor voedsel. De Stamleden worden juist ingezet voor goedkope grondstoffen (zoals Hout en Leem) en het kopen van Beschavingskaarten.
Een speler krijgt zo al snel 10 minpunten per ronde, omdat hij of zij niet elk Stamlid van voedsel kan voorzien. Maar verrassend genoeg zijn de 10 minpunten per ronde best eenvoudig te compenseren. Bovendien bestaat de kans dat je genoeg voedsel binnenkrijgt via Beschavingskaarten. Dit kan je dan al gauw 10 of 20 minpunten schelen.
De truc is om zoveel mogelijk symbolen en Vermenigvuldigers te krijgen. Door Vermenigvuldigers te pakken heeft je tegenstander ze in ieder geval niet. Maar gecombineerd met enkele Gereedschappen en Graantjes uit Dobbeltabellen, leveren ze best nog wel wat op aan het einde van het spel.
Je leest online en hoort offline geregeld bordspelfanaten die deze Stenen Tijdperk strategie volledig afkeuren. Het zou niet bij het thema van het spel passen en de mechaniek van het spel in negatieve zin beïnvloeden.
De auteur van het spel, Bernd Brunnhofer, gaf middels onderstaande (grof vertaalde) quote aan dat het de bedoeling is geweest om deze tactiek toe te laten:
“Eerst wil ik zeggen dat ik, testgroepen en co-auteurs er bewust voor gekozen hebben om deze strategie tussen alle andere strategieën toepasbaar te laten. Literatuur wijst nu eenmaal uit dat het in het Stenen Tijdperk mogelijk was om te overleven zonder landbouw en jacht. Bovendien blijkt uit online discussies dat deze strategie niet onverslaanbaar is.”
Zelf vind ik het alleen maar een leuke toevoeging aan het spel. Het maakt het spel weer eens wat anders.
De Starvation Strategy is een prima strategie, maar je bent niet zeker van de overwinning. Je tegenstanders kunnen er namelijk wel 2 dingen tegen doen.
- Zorg dat het spel snel ten einde komt door Hutten van 1 stapel te kopen. Hierdoor heeft de speler die zichzelf minpunten toe-eigent niet meer de mogelijkheid om deze minpunten te compenseren met symbolen. Het resultaat kan voor je tegenstander dan al snel in negatieve cijfers uitvallen.
- Zorg dat je zoveel mogelijk Beschavingskaarten met de Vermenigvuldiger van Stamleden krijgt. Doordat je tegenstander ze niet kan kiezen, ontneem je hem of haar de punten. Bovendien krijg je er, omdat je zelf altijd minimaal 5 stamleden hebt, respectievelijk 5, 10 of 15 punten voor aan het einde van het spel. Afhankelijk van de hoogte van de vermenigvuldiger.
Tot slot is het raadzaam om de Beschavingskaarten met Vermenigvuldigers voor Huttenbouwers te kopen zodra het kan. Aangezien jij toch de meeste Hutten bouwt, levert je dit een groot puntenaantal op aan het einde van het spel.
Nu ben jij aan de beurt!
Ikzelf vind het Stenen Tijdperk een leuk bordspel. Met name omdat je veel keuze hebt in hoe je punten scoort. Volgens mij is er geen Stenen Tijdperk strategie die alles overheersend is. Het blijft altijd aanpassen aan je tegenstanders en roeien met de riemen die je hebt. Maar als je dat kan, dan kun je met bovenstaande Stenen Tijdperk tips goed uit de voeten.
Heb jij zelf Stenen Tijdperk strategieën, tactieken of tips? Of ben je het niet helemaal met me eens? Ik hoor je mening graag in de reacties!
