Brood & Bier Bordspel: Review, Speluitleg + Unboxing!

999 Games heeft al meerdere goede spellen voor 2 personen op hun naam staan. Denk aan Patchwork, Mandala, Wingspan Azië en Lost Cities. Met het spel Brood & Bier wordt daar in 2023 een nieuwe titel aan toegevoegd.

In dit blog vind je VEEL foto’s, de speluitleg én mijn Brood & Bier review!

Voordat je begint met lezen: 999 Games gaf mij het spel Brood & Bier zodat ik er een interessant blogartikel over kon schrijven. Dit artikel is dus gesponsord. Maar ik heb mijn redactionele vrijheid behouden en volledig zelf bepaald wat ik in dit artikel heb gezegd.

Zoals je op de akkers van Brood & Bier meerdere ingrediënten vindt, zo vind je in dit blog meerdere onderwerpen:

1. Algemene Informatie
2. Unboxing
3. Speluitleg
4. Review
5. Waar te koop?

1 – Algemene Informatie

• Soort spel: Bordspel
• Aantal Spelers: 2 Personen
• Speelduur: 30-45 Minuten
• Vanaf Leeftijd: 10 Jaar
• Uitgever: 999 Games
• Spelauteur: Scott Almes
• Illustrator: Michael Menzel
• Te koop bij: bol.com – Spellenrijk.nl – Spellenwinkel.nl – 999Games.nl – Spelhuis.be

2 – Unboxing

Deze unboxing bestaat uit 2 delen. Eerst geef ik een lijst van het speelmateriaal dat er in de doos zit. Daarna laat ik foto’s zien van het speelmateriaal.

Laten we maar eens naar wat foto’s kijken.

Hieronder zie je de voorkant van de doos:

Dit is de achterkant:

En dit is de binnenkant:

Je vindt de Brood & Bier spelregels terug in een boekje van 12 bladzijden.

Het speelbord ziet er zo uit:

De foto hierboven laat de voorkant zien, ofwel de zijde waar je het spel mee speelt. Ik heb de achterkant er ook op gezet. Je speelt hier niet op, maar het is grappig dat ze ‘m wel bedrukt hebben:

Je geeft de ronde aan met de jaarsteen:

En de startspeler krijgt deze windmolen:

Tijdens een potje Brood & Bier verzamel je ingrediënten. Dat zijn, hieronder van links naar rechts, water, tarwe, gerst, rogge en hop. De hop had eigenlijk 180 graden moet draaien trouwens.

Je speelt Brood & Bier vooral met multifunctionele kaarten:

Er zijn 2 soorten kaarten. Brood en Bier. Elke kaart bestaat uit 3 delen. Het bovenste deel laat zien welke ingrediënten je krijgt, het middelste deel gebruik je om brood te bakken of bier te brouwen en het onderste deel gebruik je voor een upgrade van je acties.

Hieronder zie je voorbeelden van Brood kaarten:

En hieronder zie je voorbeelden van Bier kaarten:

Tot slot krijg je er een mooi scoreblok bij:

3 – Brood & Bier: Speluitleg

Heb je een vraag over de spelregels van Brood & Bier? Stel ‘m dan gerust in een reactie onder dit blog. Ik beantwoord je vraag zo snel mogelijk!

Hieronder lees je eerst mijn korte Brood & Bier speluitleg. Daarna vind je ook nog een uitgebreide uitleg.

Hieronder vind je mijn uitgebreidere speluitleg van Brood & Bier. Die deel ik op in de volgende onderdelen:

1. Voorbereiding
2. Spelverloop
3. Acties
4. Einde van het spel

3.1 – Voorbereiding

Leg het speelbord tussen de 2 spelers in. Elke speler heeft een eigen zijde met opslagplaats, bakkerij, brouwerij en uitbouwlocaties. De akkers en rivier delen de spelers met elkaar. Leg de ingrediëntenstenen binnen handbereik op tafel. Schud de 60 kaarten en vorm een trekstapel. Leg de jaarsteen op het eerste veld van het kalenderspoor en geef de startspeler de windmolen.

Als het goed is heb je nu zoiets op tafel:

3.2 – Spelverloop

Je speelt Brood & Bier in 6 rondes. Elke ronde stelt een jaar voor. Rondes 1, 3 en 5 zijn vruchtbare jaren. Rondes 2, 4 en 6 zijn droge jaren. Beide soorten jaren hebben dezelfde 4 fasen, maar je speelt ze steeds iets anders. Dit zijn de fasen:

1. Zaaifase
2. Kaartenfase
3. Actiefase
4. Molenfase

Tijdens de Zaaifase worden de akkers en rivier aangevuld. In een vruchtbaar jaar vul je de akkers aan totdat je zoveel ingrediënten op de akkers hebt liggen als in het groen staat aangegeven. In een droog jaar kijk je naar de hoeveelheid die in het rood staat aangegeven. De rivier vult zich altijd helemaal aan. Als er niet genoeg ingrediënten zijn, vul dan aan tot zover mogelijk is.

Tijdens de Kaartenfase nemen spelers kaarten. In een vruchtbaar jaar pakt eerst de startspeler 5 kaarten van de trekstapel en daarna de andere speler. In een droog jaar neem je, in beurtvolgorde, alle kaarten die je de vorige ronde hebt gespeeld voor ingrediënten terug op handen en die vul je vervolgens aan tot 5. Tot slot leg je 3 kaarten open naast het rondespoor.

Tijdens de Actiefase spelen de spelers om de beurt een kaart om een actie uit te voeren. In een vruchtbaar jaar ruil je steeds de handkaarten met je tegenstander, nadat jullie allebei een kaart hebben gespeeld. In een droog jaar houd je alle kaarten op handen. Je mag tijdens je beurt een handkaart ruilen met één van de drie kaarten naast het rondespoor en die kaart spelen. Zodra alle kaarten zijn gespeeld ga je naar fase 4. De acties leg ik verderop uit.

Tijdens de Molenfase krijgt de speler met de minste ingrediënten in zijn of haar opslagplaats de windmolen. Bij een gelijkspel gaat de windmolen naar de speler die ‘m deze ronde niet had. Schuif daarna de rondesteen 1 vakje door. Wat ik hiervoor beschreef doe je in zowel een vruchtbaar- als droog jaar. Aanvullend leg je in een droog jaar de 3 open kaarten naast het rondespoor af.

3.3 – Acties

Als je een kaart speelt kun je één van de volgende drie acties uitvoeren:

1. Oogsten & Opslaan
2. Produceren & Verkopen
3. Uitbouwen & Schoonmaken

Actie 1: Oogsten & Opslaan

Bij deze actie leg je een kaart open voor je neer. Dit is nu een oogstkaart. Je krijgt de ingrediënten die in de bovenste, blauwe strook op de kaart staan afgebeeld. Speel je in een latere beurt nog een oogstkaart? Dan leg je die zo op de vorige oogstkaart(en), dat diens ingrediënten nog zichtbaar zijn. Je krijgt nu niet alleen de ingrediënten van de zojuist gespeelde kaart, maar je moet van deze ingrediënten ook zoveel extra exemplaren pakken als er in totaal op alle kaarten staan afgebeeld.

Voor het oogsten geldt:

• Je moet alle ingrediënten pakken.
• Zijn de akkers en/of rivier niet toereikend? Dan neem je alleen de beschikbare.
• Je legt elke ingrediënt op een vakje in je opslagplaats (standaard heb je 9 plekjes).

Heb je niet voldoende opslagplaats? Dan moet je het overschot aan je tegenstander geven. Je mag wel eerst uit al je ingrediënten (die al in je opslag lagen en die je net hebt gepakt) kiezen welke je wil houden. Je tegenstander mag zoveel ingrediënten van jouw overschot in zijn of haar opslagplaats leggen als die kan en wil. Hij of zij mag deze ingrediënten echter niet wisselen met ingrediënten in zijn of haar opslag.

Alle ingrediënten die niet worden opgeslagen gaan terug naar de algemene voorraad (en dus niet naar de akkers en rivier)!

Actie 2: Produceren & Verkopen

Bij deze actie kun je de kaart produceren die je speelt. Midden op de kaart staat welke ingrediënten je moet betalen en wat je produceert. Je kunt brood bakken of bier brouwen. Brood leg je in je bakkerij. Bier leg je in je brouwerij. Standaard mag je van elke soort slechts 1 kaart in de bakkerij en brouwerij hebben liggen.

Alle ingrediënten waarmee je betaalt worden terug in de algemene voorraad gelegd (en komen dus niet op de akkers en rivier).

Actie 3: Uitbouwen & Schoonmaken

Bij deze actie ga je in feite je acties en mogelijkheden upgraden. Je speelt jouw gekozen kaart door deze onder het bord te schuiven op één van de 6 locaties. Uitbouwkaarten zorgen bijvoorbeeld voor:

• extra opslagplaatsen voor ingrediënten
• extra ingrediënten bij het oogsten
• extra plek in je bakkerij of brouwerij
• extra manieren om punten te scoren
• enzovoorts…

Zodra je een uitbouwkaart hebt gespeeld, moet je een schoonmaak houden. Dit betekent dat je al je brood- en bierkaarten uit je bakkerij en brouwerij pakt en naast het speelbord legt. Nu is er weer plek voor nieuwe kaarten.

3.4 – Einde van het spel

Het spel eindigt na de 6e ronde. Beide spelers nemen nu al hun geproduceerde brood- en bierkaarten, sorteren deze apart en tellen voor elke soort het totale aantal punten op. Ook voegen de spelers daar eventuele punten aan toe van uitbouwkaarten.

Je hebt dus een score voor brood en voor bier. Je laagste score is jouw eindscore.

De speler met de hoogste eindscore wint. Bij een gelijkspel is de tiebreaker het hoogste aantal punten voor de andere goederensoort (brood of bier).

4 – Brood & Bier: Review

Om mijn mening zo goed mogelijk te geven, deel ik deze Brood & Bier recensie op in de volgende onderdelen:

• Thema & Vormgeving
• Spelregels & Toegankelijkheid
• Strategie of Geluk?
• Spelmechanisme
• Interactie
• Herspeelbaarheid

Thema & Vormgeving

In Brood & Bier vertege… wacht.

Brood & Bier? In het Engels heet het toch Beer & Bread? Waarom heet de Nederlandse versie dan Brood & Bier en geen Bier & Brood? Nou, die vraag heb ik voorgelegd aan 999 Games. De reden is vrij simpel. De huidige naam, Brood & Bier, bekt volgens de uitgever lekkerder.

Zo. Nu we dat weten kunnen we door.

In Brood & Bier vertegenwoordigen de spelers 2 dorpen. Elk dorp heeft een eigen opslagplaats, bakkerij en brouwerij, maar de dorpen delen een rivier voor water en akkers voor benodigde ingrediënten om brood te bakken en bier te brouwen.

Vanuit thematisch oogpunt zitten er best wat leuke elementen in Brood & Bier. Neem het gegeven dat de ingrediënten water, tarwe, gerst, rogge en hop op kunnen raken. Of dat je jaren hebt met een goede oogst (vruchtbare jaren) en jaren met een slechte oogst (droge jaren).

Het gaafste vind ik misschien nog wel dat als je schuur vol is, je geen ingrediënten meer kwijt kunt. En wat doe je dan? Weggooien? Nope! Je moet kijken of ze er plek voor hebben in het andere dorp. Want weggooien is immers zonde.

Niet alles is thematisch zo sterk. Want waarom moet je in een vruchtbaar jaar kaarten doorgeven en in een droog jaar niet? Waarom moet je überhaupt kaarten doorgeven? Of waarom moet je een upgrade spelen om brood en/of bier uit de brouwerij te halen en plek te maken voor nieuwe? Het zorgt wel voor interessante keuzes in het spel, maar voelt thematisch een beetje gek.

But fair enough, het thema maakt het globale spelverloop toch erg behapbaar. Je verzamelt ingrediënten, bakt brood en/of brouwt bier én verkoopt je producties door. Het systeem van kaarten spelen staat los van het thema, maar is overzichtelijk en verfrissend.

Persoonlijk vind ik de look&feel echt geweldig. Het speelbord is – zeker voor een spel voor 2 personen – fraai en gedetailleerd vormgegeven. Ik vond ‘m ook nog best groot. Niet te groot, maar het heeft een noemenswaardige table presence voor dit kaliber spel.

En dan die ingrediëntenstenen… wat vind ik die leuk. Krijg er dankzij de graan een beetje Caverna en Agricola vibes van. Love it.

De kaarten zijn van goede kwaliteit en zien er mooi uit. De teksten zijn goed leesbaar (soms een beetje op elkaar gepropt) en duidelijk. Althans, ik heb nog geen onduidelijkheid kunnen ontdekken. Een voordeel van de kaarten is dat ze ‘multifunctioneel’ zijn. Daarmee bedoel ik dat ze 3 kaders bevatten, die elk voor een andere actie (oogsten, produceren of uitbouwen) wordt gebruikt.

Oja, ik ben trouwens erg verrast door de standaard insert van de doos. Complimenten voor deze ontwikkeling. De kaarten passen goed en haal je er makkelijk uit dankzij de gleuf aan de zijkant. De ingrediënten doe ik los in het grote vakje ernaast en het scoreblok erboven op. Als je die in zakjes laat is het iets moeilijker passen en meten. En dan past het speelbord er ook nog eens mooi in. Top!

Spelregels & Toegankelijkheid

Ik vind de Brood & Bier spelregels erg goed. Het heeft een logische volgorde, is volledig en heeft een fijne opmaak. Met name het kleurgebruik helpt daar bij. Het boekje oogt misschien vol tekst, maar doordat het spelregelboekje relatief klein is, lees je er alsnog snel doorheen. Ook fijn trouwens: achterin vind je wat extra uitleg voor de verschillende kaart-effecten.

Brood & Bier is niet moeilijk, maar het is ook niet per se een makkelijk tweespeler-spel. Je kunt de complexiteit (en dus niet de gameplay!) vergelijken met bijvoorbeeld:

• Wingspan
• Pandemic
• Stenen Tijdperk
• Disney Villainous

Laat ik ‘m eens in een straatje plaatsen naast andere populaire spellen voor 2 personen. Ik begin met Jaipur, die is relatief eenvoudig en durf ik aan veel mensen aan te raden. Patchwork wordt al iets uitdagender. De next step is 7 Wonders Duel. En daarna zie ik Brood & Bier. Iets uitdagender dan 7 Wonders Duel.

Naar mijn mening is Brood & Bier dus vooral toegankelijk voor ervaren bordspelers en niet zozeer voor beginners.

Strategie of Geluk?

Brood & Bier bevat een mix van geluk en tactiek.

De geluksfactor zit ‘m vooral in de kaarten die je krijgt. Je kunt het geluk hebben dat je precies krijgt wat je nodig hebt of de pech hebben dat het minder goede kaarten zijn.

En ik zeg bewust ‘minder goed’.

Kaarten zijn namelijk multifuctioneel. Elke kaart kan 3 doelen dienen. Je kunt er ingrediënten mee krijgen, brood of bier mee brouwen óf een uitbouw plaatsen. Dit vergroot de kans op een bruikbare kaart (en verkleint de kans op een onbruikbare kaart). Kun je ‘m niet bakken of brouwen? Dan zijn de ingrediënten misschien handig om te hebben. En zo niet? Dan kun je ‘m wellicht nog als uitbouw gebruiken.

Brood- en Bierkaarten zitten overigens door elkaar in een trekstapel. De makers hadden de geluksfactor nog kleiner kunnen maken door twee trekstapels te gebruiken. Één voor brood. Één voor bier. Je zou dan bijvoorbeeld zelf kunnen kiezen waarvan je pakt óf gewoon 2 van de ene en 3 van de andere stapel moeten pakken. Geen idee of dat werkt, maar ik zou het wel interessant vinden.

Enfin… Brood & Bier bevat geluk, maar je ziet dat er moeite is gedaan om de geluksfactor te minimaliseren.

Ik vind Brood & Bier juist vooral een tactisch spel. Dit is vooral te danken aan afwisselende jaren (vruchtbaar en droog). Of beter, het gegeven dat je tijdens een vruchtbaar jaar kaarten kunt spelen voor ingrediënten en dat je die in een droog jaar terug op handen mag nemen (en niet hoeft door te geven!). Het is soms even plannen, maar het geeft best veel grip op het spel.

Daarnaast zijn er natuurlijk nog meer tactische keuzes te maken.

Je ontkomt er bijvoorbeeld niet aan dat je meermaals een overschot aan ingrediënten krijgt. Die momenten probeer ik altijd te timen op de momenten dat m’n tegenstander zijn of haar opslag (bijna) vol heeft. Dan profiteert hij of zij niet zo van me. Uiteraard probeer ik ook m’n eigen opslag juist niet te vol te hebben, zodat ik ‘gratis’ ingrediënten kan krijgen als m’n tegenstander met een overschot te maken heeft.

Nog iets om je mee te geven: je hebt ALTIJD water nodig. Of je nu brood wil bakken of bier wil brouwen. Je kunt niet zonder water. Is water als ingrediënt schaars op je handkaarten? Overweeg dan de kaart te spelen die wél water heeft. Anders loop je het risico dat je een ronde niks kunt bakken of brouwen. En dat is echt zuur.

Is er een droog jaar? Besef dan dat je handkaarten veilig zijn. De 3 kaarten naast het rondespoor zijn voor jou en je tegenstander beschikbaar. Zit er iets bij wat je wil? Probeer dat dan zo snel mogelijk te pakken.

En een no brainer is natuurlijk dat je altijd je verkochte brood- en bier in de gaten moet houden. Je scoort immers voor de productie met de laagste score.

Tot slot wil ik kwijt dat de laatste beurten lastig plannen blijft. Ik heb al diverse malen meegemaakt dat ik met mijn laatste hand (en dus de laatste ronde) weinig goeds kon doen. Simpelweg omdat ik niet de juiste ingrediënten en kaarten kon krijgen. Het verpeste niet het spel, maar het kan wat onbevredigend zijn als dit gebeurt.

Spelmechanisme

Ik zie 3 opvallende spelmechanismen terug in Brood & Bier.

Laat ik beginnen met Closed Drafting. Bij dit mechanisme krijgen spelers gedekt een set handkaarten, kiezen er een X aantal van en geven de rest door. Dit kiezen en doorgeven doen de spelers net zolang tot ze een X aantal kaarten hebben waarmee ze gaan spelen. In Brood & Bier komt dit mechanisme voor in rondes 1, 3 en 5. Hier kiezen spelers om de beurt 1 kaart, doen daar een actie mee en daarna geven ze hun kaarten door.

Bekende spellen die dit ook hebben zijn bijvoorbeeld 7 Wonders, Sushi Go!, It’s a Wonderful World, Draftosaurus en The Isle of Cats.

We vervolgen met het mechanisme Multi-Use Cards. Dit houdt in dat je meerdere acties kunt doen met een kaart, maar je kunt er slechts één per keer kiezen. In Brood & Bier heb je 3 opties. Je kunt ingrediënten oogsten, een productie doen (brood bakken of bier brouwen) óf een upgrade uitvoeren.

Misschien ken je dit mechanisme wel van Pandemic, Boonanza, Brass Birmingham, O mijn goederen! en San Juan.

Tot slot is er nog het Highest-Lowing Scoring principe. Met dit mechanisme bouw je voor meerdere onderdelen punten op. Je uiteindelijke score is echter je laagste score van al die onderdelen. Dit dwingt je dus om te spreiden. Bij Brood & Bier zijn die onderdelen brood en bier. Voor beide scoor je punten, maar je laagste score (voor dan wel brood of bier) is je eindscore.

Dit mechanisme zie je ook terug in o.a. Clever, Eufraat & Tigris, Between Two Castles of Mad King Ludwig en Crown of Emara.

Interactie

Er zit lekker veel interactie in Brood & Bier.

De voornaamste vorm van interactie is concurrentie. Zo heerst er concurrentie op de akkers. Is een bepaald soort ingrediënt op? Dan moet je wachten tot het volgende jaar voordat er nieuwe komen. Ook zie je concurrentie terug bij de ruilkaarten in droge jaren. Ligt er aan het begin van de ronde een mooie kaart bij? Dan zou ik ‘m maar snel pakken, weg is weg.

Een andere vorm van interactie zit in het draften (in rondes 1, 3 en 5). Kaarten doorgeven doet niet alleen zeer omdat je mooie kaarten moet wegdoen (je kunt niet alles hebben), maar ook omdat je die mooie kaarten niet graag aan je tegenstander geeft. En dat is wat er met Brood & Bier herhaaldelijk gebeurt.

Het draften is ook de plek waar je iets gemener kunt spelen. Stel dat jouw tegenstander nog geen water in zijn of haar opslag heeft en in jouw hand zit slechts 1 kaart met water. Dan kun je er voor kiezen om die kaart te spelen. Hetzij voor water, hetzij voor productie of een upgrade. Puur om ervoor te zorgen dat je de andere speler geen water terug geeft.

Nog een leuke: als je ingrediënten krijgt en je kunt niet alles kwijt in je opslag. Dan moet je het overschot aan je tegenstander geven. Deze mag het overnemen mits er plek is in zijn of haar opslag. Dit maakt dat je niet blindelings ingrediënten wil pakken, maar juist efficiënt wil omgaan met het oogsten van ingrediënten.

Ik moet toegeven dat ik meestal te druk bezig ben met mijn eigen puzzel hoor. De ander dwarsbomen komt niet veel voor. Maar kan ik moeilijk een keuze maken tussen mijn handkaarten? Dan werp ik wel degelijk een blik op het speelveld van de tegenstander.

Herspeelbaarheid

Ik vind de herspeelbaarheid van Brood & Bier goed.

Het zijn vooral de kaarten die voor de variatie zorgen. Geen enkele kaart is exact hetzelfde, al komen bepaalde ‘upgrades’ vaker voor. De volgorde waarin de kaarten in het spel komen is elke keer weer anders en dat maakt dat je elke keer weer anders speelt.

Daarnaast kun je – afhankelijk van wat er op je pad komt – verschillende tactieken gebruiken.

Ga je juist goedkoop brood bakken en bier brouwen of kies je voor het duurdere brood en bier? Dit laatste vraagt veel meer van je planning-skills en een geluksfactor.

Ga je enkel en alleen punten scoren met brood en bier? Of probeer je ook extra punten te pakken met bepaalde upgrades? En bouw je die upgrades op voorhand zodat je weet wat je moet verzamelen of juist achteraf, als ze passen bij hetgeen je al hebt geproduceerd?

Het spelverloop is natuurlijk wel elke keer hetzelfde, maar ik merk dat geen enkel potje hetzelfde aanvoelt.

5 – Brood & Bier: Waar te koop?

Je kunt het spel Brood & Bier o.a. online bestellen bij bol.com, Spellenrijk.nl, Spellenwinkel.nl, 999Games.nl en Spelhuis.be.

Nu ben jij aan de beurt!

In dit blog heb ik je verteld over het bordspel Brood & Bier. Het werd bedacht door Scott Almes en internationaal uitgebracht door Deep Print Games. 999 Games verzorgt de uitgave in het Nederlands.

Ik liet je foto’s zien van al het speelmateriaal, gaf je de speluitleg én deelde mijn Brood & Bier review met je.

Als je nog vragen hebt over dit bordspel, stel ze dan gerust in een reactie. Wil je graag je eigen review delen? Dan hoor ik je mening graag ook in een reactie, zodat andere lezers er nog wat aan hebben :)!