Het was net alsof Klaus Teuber in 1999 na het succesvolle Catan basisspel dacht: To infinity, and beyond! Met The Starfarers of Catan verlegde hij zijn grenzen en reikte naar de sterren.
Nu is 20 jaar later een herziene editie uitgebracht, genaamd Catan: Starfarers. 999Games bracht deze uit in Nederland met de naam Catan: Kosmonauten.
En de force runs strong with this one! Want het speelmateriaal is vernieuwd, de spelregels verbeterd en het speelbord is variabel geworden voor nóg meer speelplezier!
In dit blog leg ik je uit hoe je dit ruimtespel speelt, wat er allemaal in de doos zit (en dat is nogal wat!) en geef ik natuurlijk mijn Catan Kosmonauten review!
Voordat je begint met lezen: 999Games gaf mij het spel Catan Kosmonauten zodat ik er een interessant blogartikel over kon schrijven. Dit artikel is dus gesponsord. Maar ik heb mijn redactionele vrijheid behouden en volledig zelf bepaald wat ik in dit artikel heb gezegd.
In dit blog over Catan: Kosmonauten vind je de volgende onderdelen:
- Algemene Informatie
- Kort Speloverzicht
- Wat zit er in de doos?
- Catan Kosmonauten: Speluitleg
- Catan Kosmonauten: Review
- Catan Kosmonauten: Waar te koop?
- Vragen over Catan Kosmonauten
1 – Algemene Informatie
- Soort spel: Bordspel
- Aantal Spelers: 3-4 Personen
- Speelduur: 120 Minuten
- Vanaf Leeftijd: 12 Jaar
- Uitgever: 999Games
- Spelauteur: Klaus Teuber
- Illustrator: Franz Vohwinkel
- Te koop bij: 999Games.nl – Spellenrijk.nl – bol.com
2 – Kort Speloverzicht
Eindelijk is de sprong naar de sterren gelukt! In het midden van het derde millennium reis je met je ruimteschepen naar verre planetenstelsels. Vreemde volken heten je vriendelijk welkom en worden gerespecteerde handelspartners.
Verhoog je grondstoffenproductie om nieuwe ruimteschepen en -havens te kunnen bouwen. Zorg ervoor dat je ze voldoende uitrust om het tegen loerende ruimtepiraten te kunnen opnemen. Er staan je spannende ontmoetingen te wachten!
Deze variant op het klassieke Catan bevat sfeervolle illustraties, gedetailleerde spelregels, variabele speelveldopbouw en prachtig stevig speelmateriaal.
3 – Wat zit er in de doos?
Er zit lekker veel speelmateriaal in de doos. Zoals altijd begin ik eerst met een opsomming:
- 92x Speelstukken (23 per kleur):
- 9x Kolonie
- 7x Handelspost
- 3x Transportschip
- 3x Ruimtewerf
- 1x Scorefiche
- 4x Moederschip
- 28x Gekleurde kogels
- 20x Vrachtmodulen
- 24x Boordkanonnen
- 24x Aandrijvingen
- 2x Dobbelstenen
- 6x Speelvelddelen
- 7x Planetenstelsels
- 4x Buitenposten
- 4x Lege Ruimtekwadranten
- 36x Getallenfiches
- 3x Piratennesten
- 2x IJsplaneten
- 5x Reserve-getallenfiches
- 6x Handelsschipfiches
- 100x Grondstoffenkaarten (20 van elk soort)
- 32x Ontmoetingskaarten
- 40x Halve Medailles
- 12x Overzichtskaarten
- 1x Kaartenhouder
- 1x Uitbouwenhouder
- 20x Vriendschapskaarten
- 4x Vriendschapspionnen
- 1x Stickervel
- 1x Boekje Spelregels
- 1x Almanak
- 11x Hersluitbare zakjes
Dan is het nu tijd om te zien hoe Catan Kosmonauten eruitziet! Te beginnen met de voorkant van de doos. En ja, het is een grote, hoge doos (maar liefst 12 centimeter hoog!).
En zo ziet de achterkant eruit:
En als we een blik in de doos gaan werpen zie je dit (ik heb ‘m al uitgepakt natuurlijk):
En als de doos leeg is:
Bij Catan Kosmonauten krijg je een boekje spelregels en de almanak. De spelregels (8 bladzijden) dien je vóór het spel door te nemen. Maar als je Catan al kent, ga je er snel doorheen, trust me. De almanak (20 bladzijden) biedt tijdens het spel extra uitleg en voorbeelden. Je hoeft ‘m niet door te nemen voordat je gaat spelen. Laat je dus niet afschrikken door de dikte van dat boekje ;).
Het speelbord bestaat uit zes grote puzzelstukken. Deze passen maar op één manier. De lege velden (ook wel ruimtekwadranten genoemd) die hierdoor ontstaan maken het spel variabel. De variabele spellen worden echter pas aangeraden als je Catan Kosmonauten al wat vaker hebt gedaan.
Via het scorespoor (linksonder) wordt het aantal punten bijgehouden. Aangezien je met twee koloniën en één ruimtehaven begint, heeft elke speler altijd minimaal 4 punten. Je begint rechts op het bord met bouwen in de ‘Catalaanse Koloniën’. Vanuit daar reis je dieper de ruimte in naar links.
Hieronder zie je de 3 verschillende soorten ruimtekwadranten (lege ruimtekwadranten, planetenstelsels en buitenposten):
De ruimtekwadranten hebben een achterkant waar één of twee sterren opstaan. Dit is te gebruiken in een alternatieve spelvariant:
Op de planetenstelsels leg je in het begin de getallenfiches. De plek waar je ze neer moet leggen herken je aan het symbool dat achterop staat. Deze symbolen staan namelijk ook op de planetenstelsels.
Er zijn een aantal speciale getallenfiches, de zogeheten IJsplaneten en Piratennesten. Zodra een ruimteschip van jou zo’n fiche bereikt, heb je óf het aantal vrachtmodulen (voor de ijsplaneten) óf het aantal boordkanonnen (voor piratennesten) nodig om deze te verslaan.
Als dit lukt krijg je het fiche en die is 1 punt waard. Er staat op de achterkant trouwens ook een hele medaille afgebeeld. Vervolgens leg je het vervangende getallenfiche op de plek die je hebt verslagen.
Naast het bord leg je natuurlijk de twee dobbelstenen:
Ook krijgt elke speler 3 overzichtskaarten. Eentje voor het verloop van een speelbeurt, eentje met de bouwkosten en eentje die aangeeft waar je overwinningspunten voor krijgt:
Ik vond de achterkant van deze kaarten trouwens noemenswaardig, omdat ze samen een prachtig plaatje vormen (what a view!):
Je speelt Catan Kosmonauten met 3 of 4 spelers. En dat kan met de kleuren geel, blauw, wit en rood:
En zo zien de speelstukken er van dichtbij uit (van links naar rechts: 1 scorefiche, 3 transportschepen, 3 ruimtewerven, 7 handelsposten en 9 koloniën):
Door speelstukken te combineren creëer je onderstaande nieuwe speelstukken (handelsschip, kolonieschip en ruimtehaven):
Ook krijgt elke speler een moederschip. Je ziet onder elk moederschip een gekleurd stickertje (die moet je er zelf op plakken), die de spelerskleur aangeeft.
Je kunt de kop van de romp losmaken:
In het moederschip plaats je 5 gekleurde kogels (1 zwart, 1 blauw, 1 oranje en 2 geel). Gedurende het spel mag je vliegen met je ruimteschepen op het bord. Hoeveel vakjes je vooruit mag wordt bepaald door de kleuren van de twee kogels die na het schudden van je moederschip onderaan zichtbaar zijn.
Catan Kosmonauten zou geen Catan spel zijn als er geen grondstoffen waren toch? Daarom leg je naast het bord de kaartenhouder neer met de grondstoffen (handelswaar, voedsel, brandstof, erts en koolstof):
Je kunt elk type grondstof ruilen tegen een bepaald aantal gelijke handkaarten. Die verhouding staat op de houder aangegeven:
Ook leg je naast het bord de Uitbouwenhouder neer. Hierin liggen upgrades voor je moederschip, halve medailles én ontmoetingskaarten.
Van links naar rechts: aandrijving, vrachtmodule, boordkanon en twee halve medailles. Je krijgt halve medailles na ontmoetingen met buitenaardse wezens. Heb je 2 halve delen? Dan is dat 1 overwinningspunt waard. Maar let op: je kunt ook weer halve delen kwijtraken en dus punten inleveren!
De eerste drie onderdelen kun je aan je moederschip bevestigen. Voor elke aandrijving mag je 1 stap verder reizen. Voor elke vrachtmodule vergroot je de laadcapaciteit met 1. En met elk boordkanon verhoog je je gevechtskracht met 1.
In de uitbouwhouder vind je ook ontmoetingskaarten. Zodra je met je moederschip een zwarte kogel dobbelt, vindt er een ontmoeting plaats. Je trekt dan een ontmoetingskaart en handelt af wat er op de kaart staat. Daarmee kun je dus óf een halve medaille verdienen óf je moet er een inleveren. Hieronder zie je voorbeelden van ontmoetingen:
Soms mag je met een ontmoetingskaart een gratis handelsschip bouwen. Als er geen plek op het bord is óf de speler heeft geen transportschip, dan krijgt de speler een handelsschipfiche (zie hieronder). Zodra je wél kunt bouwen, mag dat. Dit fiche helpt je daaraan herinneren:
Wanneer je een handelspost sticht in een buitenpost, mag je een vriendschapskaart trekken van het ras waar je mee gaat handelen. Deze kaarten bieden je voor de rest van het spel een voordeel.
Bovendien krijgt de speler die de meeste handelsposten in een buitenpost heeft, de pion van het betreffende ras. Één pion is één punt waard. Haalt een andere speler jouw aantal in? Dan krijgt hij of zij de pion.
Doet denken aan de Langste Handelsroute en Grootste Riddermacht nietwaar?
Tot slot krijg je een velletje met stickers en een zakje met kogels. Je moet zelf 4 stickers onder het moederschip plakken, waarna je nog 4 reservestickers overhoudt. Ook vul je elk moederschip met 5 kogels, waarna je 4 reservekogels van elke kleur overhoudt.
4 – Catan Kosmonauten: Speluitleg
Ik wil graag vooropstellen dat het principe van Catan Kosmonauten gelijk is aan die van Catan. Je speelt alleen niet op het eiland Catan, maar in a galaxy, far, far away.
(Hele, hele, hele) korte speluitleg
Je begint met een aantal speelstukken op het bord, die bij het gooien van de dobbelstenen grondstoffen kunnen opleveren. Die grondstoffen kun je investeren in meer speelmateriaal op het bord én technieken. Met name uitbreiden op het bord levert je overwinningspunten op. Maar door in de juiste technieken te investeren, kun je die punten sneller verdienen. De speler die als eerste 15 punten haalt, wint het spel!
Een wat uitgebreidere speluitleg
Spelers zijn na elkaar aan de beurt. Als je aan de beurt bent, voer je de volgende acties in onderstaande volgorde uit:
1 – Opbrengstfase
Eerst werp je de twee dobbelstenen om ieders inkomen te bepalen. Als iedereen zijn of haar grondstoffen heeft gekregen, trek je als actieve speler ook nog wat extra kaarten van de gedekte stapel. Het aantal dat je mag trekken is afhankelijk van het aantal overwinningspunten dat je hebt. Des te meer punten je hebt, des te minder kaarten je mag trekken.
En ja, als er 7 wordt gegooid moet je de helft van de grondstoffen in je hand inleveren.
2 – Handels- en Bouwfase
Nu mag je bouwen. Mis je nog bepaalde grondstoffen? Dan kun je handelen met andere spelers. Elk onderdeel dat je bouwt kost grondstoffen. Voor de overzichtelijkheid van deze Catan Kosmonauten uitleg, laat ik weg wat je moet betalen.
Je kunt in deze fase de volgende dingen op het bord bouwen:
- Ruimtehaven (midden)
- Handelsschip (rechts)
- Kolonieschip (links)
Een ruimtehaven maak je door een ruimtewerf over een bestaande kolonie heen te plaatsen. Een handelsschip creëer je door een nieuw transportschip én handelspost uit je voorraad samen te voegen. Om een kolonieschip te maken voeg je een nieuw transportschip samen met een handelspost (ook beide uit je voorraad).
De ruimteschepen die je bouwt plaats je naast een veld van één van je ruimtehavens. Vanuit hier kunnen ze nieuwe handelsposten en koloniën naar hun bestemming vliegen. Dit gebeurt tijdens de vliegfase. Daarover later meer.
Je kunt in de bouwfase ook je moederschip uitbreiden met ‘uitbouw’. Dit kun je doen met de volgende onderdelen:
- Boordkanon (blauw op de foto)
- Vrachtmodule (rood op de foto)
- Aandrijving (oranje op de foto)
Elk boordkanon verhoogt je gevechtskracht met 1. Elke vrachtmodule verhoogt je laadcapaciteit met 1. En elke aandrijving verhoogt je vliegsnelheid met 1.
3 – Vliegfase
Waar je in het oorspronkelijke Catan spel straatjes moest bouwen om jezelf over het bord te verspreiden, ga je met Catan Kosmonauten vliegen! Nouja, als je een ruimteschip op het speelveld hebt. Anders vervalt deze fase voor jou.
Eerst bepaal je de snelheid van al je ruimteschepen. Dit bepaalt hoeveel stappen je per ruimteschip mag zetten. Je schudt het moederschip, zet ‘m neer en kijkt vervolgens welke 2 kogels onderin liggen.
Elke kleur heeft een waarde. Deze tel je bij elkaar op, voegt eventuele aandrijvingen toe en dát is het aantal stapjes dat elk ruimteschip op het bord vooruit mag.
Zit er een zwarte kogel bij? Dan vindt er een ontmoeting plaats met buitenaards leven! Je trekt in dit geval een ontmoetingskaart en voert uit wat er op de kaart staat. Door dingen te doen (zoals grondstoffen inleveren) kun je halve medailles verdienen. Een hele medaille is een punt waard.
Door van opdrachten af te zien, kan het zomaar gebeuren dat je een halve medaille moet inleveren. Hier kun je dus punten door kwijtraken.
Tot slot ga je elk van je ruimteschepen verplaatsen volgens de vliegregels. Daarbij kunnen 4 scenario’s ontstaan:
1 – Je bereikt niks. Niets aan de hand, maar dan gebeurt er gewoon niks.
2 – Je bereikt een vrij ruimtepunt tussen twee planeten. Hier kun je de kolonie die aan je transportschip hangt plaatsen. Het transportschip gaat terug in je voorraad. Zie hieronder:
3 – Je bereikt het dokpunt van een buitenpost. Hier kun je de handelspost die aan je transportschip hangt plaatsen. Elke buitenpost heeft plek voor 5 handelsposten. Het transsport gaat terug in je voorraad. Zie hieronder:
4 – Je bereikt een nieuw planetenstelsel. In dat geval draai je de 3 getallenfiches die er liggen om.
Het kan zijn dat er na scenario 4 een IJsplaneet of Piratennest ontstaat. Met het juiste aantal vrachtmodulen kun je de IJsplaneet leefbaar maken en met het juiste aantal boordkanonnen kun je het Piratennest verslaan. De speler die dit doet krijgt hier een medaille voor, die 1 punt waard is.
Einde van het spel
Het spel eindigt direct zodra een speler 15 overwinningspunten heeft bereikt.
5 – Catan Kosmonauten: Review
Ik wil beginnen door mijn mening te delen over hoe Catan Kosmonauten eruit ziet. En dat doe ik met één woord: schitterend. Elk speelstuk, elk kaartje en elke afbeelding, ik vind het er echt mooi uitzien. Het ’trekt’ je gewoon de ruimte in, zodat je het thema (die ook goed bij het spelmechanisme past!) optimaal beleeft.
De hoeveelheid speelmateriaal draagt ook bij aan de beleving van het thema. Maar kun je dit een beetje fatsoenlijk opbergen in de doos? Het antwoord is ‘Ja’.
Je krijgt bij Catan Kosmonauten elf hersluitbare zakjes. Dit gecombineerd met de inlay, maakt dat al het speelmateriaal prima in de doos past. Geen gevloek en gedruk.
Mijn enige tip: zorg dat je de onderkant van het ruimteschip helemaal tegen het zwarte deel aanduwt (zie hieronder). Anders steekt de punt misschien nog te ver uit aan de bovenkant waardoor het bord niet goed past.
Wél moet ik zeggen dat Catan Kosmonauten op het eerste oog een super tactisch spel met eindeloos veel strategieën lijkt. Die indruk kreeg ik in ieder geval door de hoeveelheid speelmateriaal. Maar dat is het niet echt.
Je blijft afhankelijk van de dobbelsteen. En met de komst van je moederschip ben je ook afhankelijk van de kleur kogels die je ‘schudt’. De geluksfactor met dit spel ligt dus nog altijd hoog.
Daartegenover staat wél dat Catan Kosmonauten, ondanks z’n omvang en inhoud, snel aan te leren is. Het spelverloop is overzichtelijk. En ja, het is niet alsof Chewbacca de spelregels heeft geschreven en dat alleen Han Solo het begrijpt. Iedereen zal het begrijpen.
Wat ik persoonlijk ook erg fijn vind, is dat je een boekje hebt met spelregels én een apart boekje met extra uitleg en toelichting (de almanak). Zo lees je één boekje door om te weten hoe je het spel speelt. Vervolgens kun je tijdens het spel doelgericht op zoek naar extra informatie in de almanak. Dit komt de voortgang van het spel ten goede.
Het laatste grote voordeel in deze Catan Kosmonauten review is dat het speelveld variabel is. Dat biedt ruimte (ha! zag je wat ik deed?) voor unieke potjes Catan en een hoge herspeelbaarheid. In de almanak staan zelfs 3 spelvarianten. Een strategische-, een ontdekkers- én een weidse heelal-variant!
Zou ik je Catan Kosmonauten aanraden?
Als je Catan graag speelt en gewoon een kleine toevoeging wil voor wat spelvariatie, dan zou ik aanraden om een Catan uitbreiding te kopen (en dus niet Catan Kosmonauten!).
Maar als je…
- …van ruimtespellen houdt;
- van veel speelmateriaal houdt;
- óf een soortgelijk spel als Catan zoekt…
…dan kan ik je wél aanraden om Catan Kosmonauten te kopen. Het basisprincipe is hetzelfde, maar het is bijna in een compleet nieuw jasje gestoken. Hierdoor lijkt het minder alsof je Catan speelt.
Bijvoorbeeld:
Het variabele speelbord is nog steeds variabel, maar wordt anders opgebouwd.
Je moet je nog steeds voortbewegen over het speelbord, maar dit onderdeel is dankzij ruimteschepen (én je moederschip) interessanter geworden.
En met name de komst van Vriendschapskaarten en Ontmoetingskaarten zorgen voor een extra dimensie aan het spel.
Mijn Catan Kosmonauten review in het kort: Ik vind Catan Kosmonauten een leukere versie om te spelen dan het origineel. Zo spreekt het thema en de look&feel mij meer aan. Het moederschip is een gave gimmick die ook nog eens een uniek ‘dobbel’ mechanisme introduceert met de balletjes onderin. Daarnaast zorgen ontmoetingskaarten en de handelsrelaties die je kunt maken voor extra onvoorspelbaarheid en iets meer spanning. Maar het beste vind ik de volgende twee elementen. Ten eerste het gegeven dat je niet geblokkeerd kunt worden door andere straten (je vliegt immers door de ruimte) en dus meer vrijheid behoudt. Ten tweede dat je – bij lage scores – altijd 2 of 1 grondstoffen mag pakken. Ideaal voor als de statistiek een keer slecht uitpakt en goede getallen niet worden gegooid. Hoewel de geluksfactor natuurlijk aanwezig blijft, maken de vorige twee punten Catan Kosmonauten voor mij toch een stuk leuker om te doen!
Volg Spellenwijs.nl voor nieuwe spellen en reviews!
6 – Catan Kosmonauten: Waar te koop?
Je kunt Catan Kosmonauten online bestellen op 999Games.nl, Spellenrijk.nl en bol.com.
7 – Vragen over Catan Kosmonauten
Waarom kost Catan Kosmonauten zoveel geld?
De verkoopadviesprijs van Catan Kosmonauten is €84,99. Dat is best veel geld. Maar wat maakt deze prijs? Ik denk dat dit komt door twee factoren:
De eerste factor is de hoeveelheid speelmateriaal. In totaal zitten er 492 onderdelen in de doos. Variërend van de dobbelstenen tot aan de grondstoffen, van de almanak tot aan het moederschip en van je speelstukken tot aan ontmoetingskaarten. Het laten maken van deze onderdelen zal ongetwijfeld van grote invloed zijn op de kostprijs.
De tweede factor is de grootte van de oplage. Ik denk dat van deze variant niet heel veel spellen zijn gemaakt. Des te meer spellen 999Games laat drukken bij de fabriek, des te meer korting zullen ze krijgen. Maar in Nederland is de afzetmarkt gewoon wat kleiner. En een speciale uitgave is nu eenmaal zeldzamer en dat betekent een hogere prijs.
Vind ik het te duur? Daar kan ik geen uitspraak over doen. Simpelweg omdat ik niet alle ins en outs weet van het productieproces, de afzetmarkt en de marge van het spel.
Heb je voor Catan Kosmonauten het basisspel nodig?
Nee. Catan Kosmonauten is geen uitbreiding, maar een op zichzelf staande editie. Als je nog niets in huis hebt, kun je deze variant gewoon kopen en spelen.
Let wel op: Je kunt de bestaande Catan uitbreidingen niet met Kosmonauten combineren. Er is destijds voor de 1999-editie van Starfarers wel een uitbreiding uitgebracht om ‘m met 5 tot 6 spelers te doen, maar of dat ook voor deze editie komt, weet ik niet.
Nu ben jij aan de beurt!
Met dit blog heb ik je verteld over Catan Kosmonauten. Ik gaf de speluitleg, liet je zien wat er in de doos zit en deelde mijn Catan Kosmonauten review met je.
Ken jij het spel al? En wat vond je ervan? Of heb je misschien nog vragen?
Ik hoor je mening of vraag graag in een reactie!
Voor de hoofdafbeelding van dit blog heb ik een foto gebruikt van HariSeldon58 via Pixabay.