Korte review – Het Onbewuste (Keep Exploring Games)

Na het lezen van de regels en het spelen van een eerste potje van Het Onbewuste moest ik heel er aan Endless Winter denken. Waarom? Dat leg ik je verderop uit. Maar gek is het niet. Want de internationale uitgever van Endless Winter is dezelfde als die van Het Onbewuste. En spoiler? Ik vind Het Onbewuste leuker ;).

Voordat je begint met lezen: Keep Exploring Games gaf mij het bordspel Het Onbewuste zodat ik er een interessant blogartikel over kon schrijven. Dit artikel is dus gesponsord. Maar ik heb mijn redactionele vrijheid behouden en volledig zelf bepaald wat ik in dit artikel heb gezegd.

Korte speluitleg

Heb je een vraag over de spelregels? Stel ‘m gerust in een reactie!

Thematische achtergrond:

In Het Onbewuste is elke speler een lid van de Wednesday Psychological Society. Deze beweging, met o.a. Siegmund Freud en Carl Jung, markeerde het begin van de psychoanalytische beweging. Een behandelmethode waarbij patiënten over dromen en herinneringen vertellen en de psycholoog ze analyseert.

Je probeert nieuwe therapeutische technieken te formuleren, een praktijk op te zetten, je cliënteel uit te breiden en Freuds meest vooraanstaande tijdgenoot te worden. Daarvoor moet je inzichten delen, ideeën bespreken met gelijken en theorieën bespreken.

Spelverloop:

Het Onbewuste is een mix van worker placement, engine building en set collection. Spelers zijn na elkaar aan de beurt. Tijdens je beurt mag je één van onderstaande acties uitvoeren:

1. Ideeën lanceren
2. Ideeën terugnemen
3. Cliënten behandelen

Optie 1: Ideeën lanceren

Dit is de grootste actie.

Je plaatst eerst één (of twee) idee(ën) op een locatie van het vergaderbord. Vervolgens voer je de afgebeelde actie één (of twee) keer uit.

Daarna verplaats je je inktpot op je spelersbord zoveel velden als bij de locatie stond aangegeven.

• Eindigt je inktpot op het 1e (bovenste) veld? Activeer dan een kolom op je spelersbord in een volgorde naar keuze.
• Eindigt je inktpot op het 2e, 3e of 4e veld? Activeer dan de rij op je spelersbord in een volgorde naar keuze.
• Eindigt je inktpot op het 5e (linkse) veld? Activeer dan de acties boven jouw reputatiemarker én een bonus onder Freud’s reputatiemarker.

Je hebt talloze acties. Ik noem een aantal belangrijke:

• Notitieboektegels kopen.
• Inzichten krijgen of veranderen.
• Onderzoekskaarten nemen of spelen.
• Boek publiceren.
• Jouw speelfiguur of Freud’s figuur vooruit zetten op het stadsbord (en bijbehorende acties activeren).

Notitieboektegels leg je op je spelersbord en versterken je inktpot-acties. Dit is het engine-building element. Elke volle kolom levert persoonlijke inzichten én een extra idee-marker op. Elke volle rij levert ook persoonlijke inzichten op. Inzichten zijn in feite de valuta van Het Onbewuste. Je betaalt er talloze acties mee. Je houdt ze bij op het ronde inzichtbord.

Onderzoekskaarten leveren symbolen (er zijn 2 rode, 2 groene en 2 paarse) op waarmee je boeken kunt publiceren én acties in de stad kunt activeren.

Optie 2: Ideeën terugnemen

Dit doe je als je geen ideemarkers meer kunt of wil plaatsen. Nu mag je een locatiebonus claimen óf – als je genoeg symbolen hebt – een districtbonus.

Je kiest de locatie (of district) in de stad waar jouw speelfiguur of die van Freud staat. Locatiebonussen leveren één actie op. Districtbonussen maken dat je jouw inktpot weer mag verplaatsen en kunnen dus – afhankelijk van je tableau – nog meer opleveren.

Optie 3: Cliënten behandelen

Elke cliënt heeft 2 droomkaarten boven zich. Je betaalt de inzichten die op de bovenste droomkaart staan om de cliënt zoveel groene hartjes te genezen als op die droomkaart staat afgebeeld. Je schuift de therapiemarker het aantal hartjes terug. Daarna leg je de droomkaart terug in de doos.

Bereikt je therapiemarker het sterretje (4e veld)? Dan gaat je cliënt in catharsis. Verwijder de verdrietkaart van de cliënt. Dit levert niet alleen een bonus op, maar maken ook de effecten van de cliënt actief. Al is de cliënt nog niet genezen! Daarvoor moet de therapiemarker veld 0 bereiken.

NB: Je kunt tijdens het spel geschenken verdienen. Aan het einde van je beurt mag je deze omzetten in therapiepunten om therapiemarkers te verplaatsen. Handig voor als je dromen niet genoeg therapiepunten opleveren.

Nadat een cliënt volledig genezen is leg je deze boven je tableau. Vervolgens kies je een nieuwe cliënt, trek je een blinde latente droomkaart en kies je nog een manifeste droomkaart.

Het einde van het spel

Dit wordt ingeluid als Freud’s reputatiemarker veld 10 behaald. Diverse bonussen, zoals het plaatsen van districtfiches en claimen van locatietegels, leveren reputatie op. Elke keer dat de reputatiemarker van een speler naar voren gaat, gaat die van Freud ook naar voren.

De ronde wordt afgemaakt en iedereen krijgt nog een beurt. Daarna eindigt het spel en krijgt iedereen punten voor:

• Reputatiespoor
• Genezen cliënten
• Gepubliceerde boeken
• Persoonlijke inzichten in verschillende districten
• Voltooide rijen op je spelersbord
• Verschillende locatiesymbolen
• Casestudy cliënten (zonder verdrietkaarten)
• Geschenken
• Koffie en eureka-fiches

De speler met de meeste punten wint. De tiebreaker is het hoogste reputatieniveau.

Bekijk het spel in een slideshow:

Korte review

Al met al vind ik Het Onbewuste een heerlijk, zwaar expertspel. Je hebt veel ruimte nodig, maar het ziet er prachtig uit. Ondanks de hoeveelheid regels, hadden we de gameplay snel door en verliep elk lekker vloeiend. Tuurlijk, we moesten weleens wachten op onze beurt. Maar meestal zat het tempo er goed in. Bovendien biedt het – eenmaal je gewend bent met iconografie en goede combinaties – een buitengewoon bevredigende spelervaring. Je kunt lekker veel doen en wie droomt daar nou niet van?

Hieronder ga ik dieper in op mijn gedachten.

Productie

Het thema van Het Onbewuste was hetgeen dat me aantrok tot dit spel. Het is sowieso origineel én ik vind psychoanalyse interessant.

Echter… Mijn speelgenoten en ik kregen moeilijk grip op het thema. Het mooiste is als het thema het spelverloop ondersteunt. Dat was voor ons bij Het Onbewuste niet het geval.

Dat deed me denken aan Ratten van Wistar. Ook een origineel thema, al hielp het niet om het spelverloop ‘eigen’ te maken. Dat deed verder niet af aan het plezier dat we met Ratten hadden!

We waren niet bezig met het delen van ideeën, creëren van inzichten en cliënten beter maken. We waren gewoon markers aan het plaatsen, steentjes aan het schuiven en de juiste symbolen aan het verzamelen.

Voelde het dan meer als een platte eurogame? Nee dat ook niet. En dat is volledig te danken aan de hoge kwaliteit speelmateriaal en hoe mooi het er uit ziet.

Je hebt gave inktpotten, transparante verdrietkaarten (deed me denken aan Canvas en die kunstwerken), dubbellagige spelersborden, sprankelende inzichtsfiches en fraai artwork van (maar liefst 2!) gerenommeerde illustrators: Andrew Bosley en Vincent Dutrait.

Ik vind het erg tof dat de makers hebben gekozen voor een duo. Dutrait tekende de illustraties voor de ‘werkelijkheid’ en Bosley nam de illustraties van het ‘onbewuste’ voor zijn rekening. Dit samenspel, dat je dus ook op de voorkant van de doos ziet, vind ik erg gaaf.

Het moeilijkste aan Het Onbewuste is misschien wel het onthouden van alle iconen. Gelukkig heb je uitgebreide overzichtskaarten waar echt elk icoon op uitgelegd staat.

Het enige nadeel van de productie: je hebt erg veel ruimte op tafel nodig. Mijn tafel is 90 bij 200 cm en die ligt bij 4 spelers bijna helemaal vol. Houd daar dus rekening mee.

Gameplay

De mechanismen in Het Onbewuste zijn worker placement, engine building en set collection.

Worker placement voelt weliswaar wat minder competitief dan ik bij dit genre gewend ben. Er zijn meestal wel genoeg opties om een specifieke actie te bereiken. De ene speler zal het strijden om een locatie misschien missen, voor een ander geeft dit juist wat rust.

Aanvullend mag je ook je inktpot nog verplaatsen. Het gegeven dat je acties via worker placement én je inktpot mag doen, maakt beurten erg bevredigend. Zeker als je heerlijke combo’s weet te realiseren door je spelersbord goed op te bouwen met notitieboektegels (engine building).

Daar schuilt natuurlijk wel één gevaar: analysis paralysis.

Spelers kunnen immers op zoek gaan naar de beste combinatie. Hoewel sommige van mijn speelgenoten en ikzelf daar nog weleens last van hebben, hebben we dit gek genoeg nauwelijks ervaren bij Het Onbewuste.

En daarmee kom ik tot – in mijn optiek – de kracht van Het Onbewuste:

Het is een flinke kluif om te leren, maar het speelt voor dit kaliber spel ontzettend vloeiend weg.

Kijk. De 60-120 minuten die op de doos staat is onzin. Dat ga je niet redden. Wij zitten meer op 120, 150 en 180 minuten bij respectievelijk 1/2, 3 en 4 spelers. Opzet- en opruimtijd niet meegerekend.

Dat klinkt misschien nog steeds lang. Maar vergeet niet: dit is gewoon een expertspel!

Ik wil nog even de vergelijking maken met Endless Winter (ook van Fantasia Games). Endless Winter bevatte verschillende borden en diverse mechanismen. Het Onbewuste heeft dat ook wel. Het verschil is naar mijn mening dat Het Onbewuste meer als één geheel voelt. Daarbij is het ook een tikkeltje complexer.

Herspeelbaarheid

Het Onbewuste is veelal tactisch en strategisch. Je doet meestal van alles wat en probeert daarbij het maximale uit je beurt te halen. Je kunt als strategie echter focussen op cliënten of boeken (en onderzoekskaarten).

Het speelmateriaal is niet bijster gevarieerd. Dat moet ik wel zeggen. Je hebt relatief weinig cliënten en slechts 7 locatietegels. Ondanks dit kun je veel verkennen in Het Onbewuste. De herspeelbaarheid vind ik dus prima.

Je kunt trouwens wel meer variatie toevoegen met de uitbreidingen Nachtmerries en Vrije Associaties.

Iets dat wij wel ondervonden: reputatie is belangrijk. Elke keer dat een speler niet voor reputatie ging, verloor deze. De extra punten die het aan het einde van het spel oplevert én de acties tijdens het spel zijn dusdanig waardevol, dat dit niet bij één speler moet komen te liggen. Let daar dus op.

Interactie

Veel interactie heeft Het Onbewuste niet.

Sure, je strijdt om locaties op het vergaderbord, maar dit voelt niet echt competitief.

Bij het wegkapen van cliënten, dromen, locatiebonussen, districtbonussen en locatietegels (doelen) heerst wel wat concurrentie.

Daarbij is het interessant als meer spelers op eenzelfde locatie staan. Immers, deze kan dan meer opleveren als je erbij gaat staan.

En je moet elkaar in de gaten houden op het reputatiespoor omdat daarmee het einde onverwachts kan worden ingeluid. Dit kan wat spanning geven waar je van moet houden.

Ondanks bovenstaande elementen voelt Het Onbewuste toch meer als een solitaire puzzel die ieder voor zich doet. Ik speel Het Onbewuste het liefst met 3 of 4 spelers. Ja, het duurt dan wat langer én je hebt meer ruimte nodig. Maar ik vind de reuring op het stadsbord en het vergaderbord gewoon leuker.

Algemene informatie

• Naam: Het Onbewuste
• EAN: EAN: 8720938966040
• Soort spel: Expertspel
• Aantal Spelers: 1-4 Personen
• Speelduur: 90-180 Minuten
• Vanaf Leeftijd: 12 Jaar
• Uitgever: Keep Exploring Games
• Spelauteur: Laskas, Jonny Pac, Yoma & Antonio Zax
• Illustrator: Andrew Bosley, Vincent Dutrait & Yoma

Waar te koop?

Je kunt Het Onbewuste o.a. bestellen bij deze webshops:

bol.com
Spellenrijk.nl
Spellenwinkel.nl
SpelletjesVrienden.nl

Nu ben jij aan de beurt!

Heb jij Het Onbewuste al gespeeld? Wat vond je ervan?

Wil je er nog iets over weten? Let me know in een reactie!