Met de 5e stedeneditie van Ticket to Ride reizen we af naar de Duitse hoofdstad: Berlijn. Het is elke keer weer de vraag wat ze nu weer voor kleine ‘tweak‘ hebben bedacht voor dit spel.
In dit blog deel ik VEEL foto’s, de speluitleg en mijn Ticket to Ride: Berlijn review.
Voordat je begint met lezen: Asmodee gaf mij het bordspel Ticket to Ride Berlijn zodat ik er een interessant blogartikel over kon schrijven. Dit artikel is dus gesponsord. Maar ik heb mijn redactionele vrijheid behouden en volledig zelf bepaald wat ik in dit artikel heb gezegd.
Zoals je in Berlijn meerdere metro- en tramstations vindt, zo vind je in dit blog meerdere onderwerpen:
1 – Algemene Informatie
- Naam: Ticket to Ride: Berlijn
- EAN: 0824968205655
- Soort spel: Bordspel
- Aantal Spelers: 2-4 Personen
- Speelduur: 15 Minuten
- Vanaf Leeftijd: 8 Jaar
- Uitgever: Days of Wonder
- Spelauteur: Alan R. Moon
- Illustrator: Julien Delval
- Te koop bij: bol.com – Spellenrijk.nl – Spellenwinkel.nl – Spelhuis.be
2 – Unboxing
Deze unboxing bestaat uit 2 delen. Eerst geef ik een lijst van het speelmateriaal dat er in de doos zit. Daarna laat ik foto’s zien van het speelmateriaal.
Wat zit er in de doos?
Je krijgt het volgende speelmateriaal bij Ticket to Ride Berlijn:
- 1 Speelbord
- 44 Trams (11 van elke kleur)
- 20 Metro’s (5 van elke kleur)
- 4 Scorepionnen
- 44 Transportkaarten:
- 6 Blauwe
- 6 Groene
- 6 Zwarte
- 6 Paarse
- 6 Rode
- 6 Oranje
- 8 Meerkleurige fietskaarten
- 22 Bestemmingskaarten
- 1 Ticket to Ride Berlijn spelregels
Laten we maar eens naar wat foto’s kijken.
Hieronder zie je de voorkant van de doos:
Dit is de achterkant:
En dit is de binnenkant:
Je vindt de Ticket to Ride Berlijn spelregels terug in een uitvouwbaar boekje van 6 bladzijden:
Hieronder zie je het speelbord, ofwel de kaart van (een deel van) Berlijn. Ik heb ‘m in de lengte geüpload zodat alles leesbaar is :).
Het unieke aspect van Ticket to Ride Berlijn zit ‘m in de speelstukken in de Duitse kleuren geel, wit, rood en zwart. Je hebt namelijk 2 soorten. Metro’s en trams:
Hieronder nog een close-up van een tram (links) en metro (rechts):
Je krijgt er – zoals altijd bij Ticket to Ride – wat reserve speelstukken bij:
Voor elke speler is er een scoresteen:
Uiteraard zijn er weer transportkaarten. Dit is de achterkant:
En dit zijn alle soorten transportkaarten van de voorkant:
Dit zijn de bestemmingskaarten van de achterkant:
En hieronder zie je enkele voorbeelden van de voorkant:
3 – Ticket to Ride Berlijn: Speluitleg
Heb je een vraag over de spelregels van Ticket to Ride Berlijn? Stel ‘m dan gerust in een reactie onder dit blog. Ik beantwoord je vraag zo snel mogelijk!
Hieronder lees je eerst mijn korte Ticket to Ride Berlijn speluitleg. Daarna vind je ook nog een uitgebreide uitleg.
Hoe speel je Ticket to Ride Berlijn?
In deze versie van Ticket to Ride reis je af naar de stad Berlijn. Deze standalone werkt exact hetzelfde als andere Ticket to Rides. Je verzamelt transportkaarten, levert ze in om routes te bouwen en probeert zo bestemmingskaarten te volbrengen. Het vernieuwende aspect zit ‘m in 2 soorten speelstukken: trams en metro’s. Op de ene route kun je trams bouwen. Op de andere route alleen een metro. Je moet dus goed nadenken over welke routes je wilt bebouwen en of je genoeg speelstukken hebt.
Hieronder vind je mijn uitgebreidere handleiding of gebruiksaanwijzing van Ticket to Ride Berlijn. Die deel ik op in de volgende onderdelen:
- Voorbereiding
- Spelverloop
- Einde van het spel
3.1 – Voorbereiding
Leg het speelbord midden op tafel. Schud de transportkaarten, vorm een trekstapel en leg er 5 kaarten open naast. Elke speler neemt 2 gesloten transportkaarten. Schud ook de bestemmingskaarten en vorm een trekstapel. Elke speler trekt er 2 en houdt er daar minimaal 1 van. Geef elke speler een setje metro’s en trams. Zet de scorepionnen op veld 0 en bepaal de startspeler.
Je hebt nu zoiets als dit op tafel liggen:
3.2 – Spelverloop
De startspeler begint. Vervolgens ben je na elkaar aan de beurt. Tijdens je beurt mag je één van onderstaande acties uitvoeren:
- Transportkaarten pakken
- Route leggen
- Bestemmingskaarten trekken
Je mag 2 transportkaarten pakken. Dat mogen 2 gesloten kaarten van de trekstapel zijn, 2 open kaarten van het aanbod of 1 gesloten en 1 open (volgorde maakt niet uit) kaart. Uitzondering: als je een open Joker (fiets) wil pakken, dan mag dat. Echter, dit is dan de enige kaart die je deze beurt mag nemen.
Met je verzamelde transportkaarten mag je per beurt 1 route leggen. Een route is een directe lijn tussen 2 locaties op het bord.
Je hebt 2 soorten routes:
- Routes voor trams
- Routes voor metro’s
De routes voor trams werken zoals routes uit andere Ticket to Ride spellen. De kleur van de route geeft aan welke kleur transportkaart je moet inleveren. Het aantal vakjes van de route geeft aan hoeveel kaarten dit moeten zijn. Bij grijze routes mag je kiezen welke kleur je inlevert, zolang het maar één kleur is. Je kunt fietsen als joker gebruiken. Je plaatst zoveel trams op de route als het aantal vakjes.
De routes voor metro’s werken iets anders. De kleur van de route geeft aan welke kleur transportkaart je moet inleveren. Het aantal kaartjes dat staat afgebeeld geeft weer hoeveel kaarten je moet afgeven. Bij een grijze metroroute mag je kiezen welke kleur je inlevert, zolang het maar één kleur is. Vervolgens plaats je 1 metrospeelstuk op de route.
Je scoort punten voor routes die je claimt. De scores verschillen wel tussen trams en metro’s. Zo scoor je voor een route van 1, 2, 3 of 4 trams respectievelijk 1, 2, 4 of 7 punten. Bij de metro scoor je 1, 3 of 5 punten als je respectievelijk 1, 2 of 3 kaartjes aflegt.
Sommige routes zijn dubbel. In een spel met 2 spelers is slechts één van de twee routes beschikbaar. In een spel met 3 of 4 spelers zijn beide routes beschikbaar, maar mag je per speler slechts een van de twee routes bebouwen.
Bestemmingskaarten kun je volbrengen door meerdere locaties via routes met elkaar te verbinden. Volbrachte bestemmingen houd je geheim. Je kunt als actie 2 nieuwe bestemmingskaarten trekken. Daar moet je er minimaal 1 van houden. Bestemmingskaarten die je niet houdt, leg je onder de trekstapel. Als je bestemmingskaarten eenmaal hebt gekozen, mag je ze niet meer afleggen.
3.3 – Einde van het spel
Het spel eindigt zodra één speler aan het einde van zijn of haar beurt nog maar 1 of 0 speelstukken (trams of metro’s) over heeft. Dan is iedereen (inclusief de speler die het einde van het spel inluidde) nog één keer aan de beurt.
Je krijgt punten voor:
- Geclaimde routes
- Bestemmingskaarten
Voltooide bestemmingskaarten zijn het aantal punten waard dat op de kaart staat (2 t/m 10). Heb je een of meer bestemmingskaarten niet gehaald? Dan krijg je het aantal punten dat erop staat als minpunten.
De speler met de meeste punten, wint het spel. De tiebreaker is de meeste behaalde bestemmingskaarten.
4 – Ticket to Ride Berlijn: Review
Om mijn mening zo goed mogelijk te geven, deel ik deze Ticket to Ride Berlijn recensie op in de volgende onderdelen:
- Thema & Vormgeving
- Spelregels & Toegankelijkheid
- Strategie of Geluk?
- Spelmechanisme
- Interactie
- Herspeelbaarheid
Thema & Vormgeving
In deze editie van Ticket to Ride reis je af naar het centrum van de hoofdstad van Duitsland: Berlijn. Je legt routes over het speelbord en komt zo langs bekende bezienswaardigheden zoals Checkpoint Charlie, de Reichstag en Brandenburger Tor. Je kunt er voor kiezen om routes af te leggen met de tram óf met de metro.
Dat dit spel zich afspeelt in Berlijn moge duidelijk zijn. De kleuren van de speelstukken zijn van de Duitse vlag. En als je de kleur wit meerekent van het Duitse voetbaltenue, dan heb je die kleur ook. Ik moet wel toegeven dat ik trams en metro’s niet per se typisch Berlijns vond, maar fair enough, je hebt de vervoersmiddelen er natuurlijk wel. Bovendien komen deze vervoersmiddelen het meest overeen met treintjes.
Op de transportkaarten zijn de meest voorkomende vervoersmiddelen beschreven die in Berlijn voorkomen. De tram, metro, bus, taxi, veerboot én de fiets. Laatstgenoemde betreft in dit spel de joker. Dat vond ik zelf wel geinig omdat de fiets het vervoersmiddel is waarmee je op veel plekken (behalve op water) kunt komen.
Het vernieuwende aspect zit ‘m dus in 2 soorten speelstukken:
- Trams
- Metro’s
Ik ben niet bekend genoeg met Berlijn om te zeggen dat dit thematisch ook goed aansluit. Wél geeft deze kleine aanpassing weer een leuke nieuwe twist op Ticket to Ride. Vanuit praktisch oogpunt gaat het ook goed. De trams en metro’s zijn dankzij een unieke vorm goed van elkaar te onderscheiden.
Nog iets wat ik opvallend vond (in positieve zin hoor) is de lengte van het speelbord. De vorige steden-edities kenmerkten zich door een vierkant speelbord. Berlijn ligt in de lengte en ach, dat is weer eens wat anders.
Tot slot vind ik het altijd fijn als kaartjes een witte rand hebben. Dat hebben zowel de transport- als bestemmingskaarten. Waarom ik dat fijn vind? Omdat kaartjes altijd gaan slijten. Vooral langs de randen. Daar ontstaan oneffenheden. Deze zijn echter altijd in het wit, en als de randjes ook wit zijn, dan vallen ze niet op. Bovendien kun je zo ook geen (of moeilijker) kaarten herkennen.
Spelregels & Toegankelijkheid
Je kunt merken dat dit de zoveelste Ticket to Ride Editie is. De spelregels zijn top notch en uitermate eenduidig geformuleerd. Een groot deel van de speluitleg is natuurlijk gelijk aan die van de andere spellen. En na zoveel edities (en potentiële feedback) kan het ook bijna niet anders dan dat ze gewoon goed zijn beschreven.
Ticket to Ride Berlijn is – net als diens voorgangers – een toegankelijk bordspel. Of nouja, bordspelletje.
Spelers die een makkelijk spelletje zoeken dat niet te lang duurt (maximaal 20-25 minuten) kunnen prima opstappen. Spelers die juist een langer bordspel willen én wat strategischer van aard, kunnen Ticket to Ride Berlijn beter laten passeren.
Een andere, belangrijke vraag: hoe verhoudt Ticket to Ride Berlijn zich tot de andere stedenedities?
Nou, ik vind zelf Ticket to Ride Berlijn de moeilijkste – nee, minst makkelijke – van de vijf.
Bij New York, London en Ticket to Ride San Francisco moet je elementen op het speelbord bereiken om extra punten te halen. Bij Ticket to Ride Amsterdam probeer je juist specifieke routes (met karren) te bebouwen. Bij alle 4 blijft er in mijn optiek overzicht.
Dat overzicht is bij Ticket to Ride Berlijn moeilijker te houden.
Je hebt namelijk 5 metro’s en 11 trams tot je beschikking. Op zich geen probleem, maar metro’s mogen niet op tramsporen worden gelegd en trams mogen niet op metrosporen worden gelegd. Dit vereist sowieso een organisatorisch inzicht.
Combineer dit met het gegeven dat je gedurende het spel wordt geblokkeerd door tegenstanders en je andere routes moet gaan kiezen. En dan wordt dit ineens een stuk uitdagender.
Daarom vind ik Ticket to Ride Berlijn de meest uitdagende stedeneditie tot nu toe.
Strategie of Geluk?
Ik vind Ticket to Ride een spel met geluk en tactiek.
De geluksfactor zie je terug in een aantal elementen: de 5 transportkaarten die open liggen (en of jouw benodigde kaart er tussen ligt), de transportkaart(en) die je blind van de stapel trekt, of je start-bestemmingskaarten op elkaar aansluiten en of je nieuwe bestemmingskaarten aansluiten bij eerder gebouwde routes.
Oja! Je kunt ook geluk of pech hebben als je met 3 spelers speelt en 2 spelers zitten steeds in elkaars vaarwater. Deze 2 spelers hebben dan pech. De 3e speler geluk want die heeft vrijer spel.
Enfin, bij al deze gevallen kun je geluk alsook pech hebben.
Gelukkig kun je wel tactisch spelen. En bij Ticket to Ride betekent dat voor mij altijd kansen maximaliseren.
Tel sowieso altijd eerst hoeveel treintjes je nodig gaat hebben bij het kiezen van je (nieuwe) bestemmingskaart(en). Ik heb vaker meegemaakt dat spelers te weinig treintjes hebben om ‘m überhaupt te halen óf het randje opzoeken. In dit laatste geval zijn er precies genoeg treintjes. Moet je echter omrijden doordat een andere speler jouw benodigde route claimt? Dan kom je tekort.
Zelf pak ik altijd gewoon eerst heel veel kaarten. Veelal blind. Zo vergroot je de kans op jokers én je kunt beter plannen met wat je wil gaan doen. De enige ‘maar’ hierbij is dat sommige routes dusdanig waardevol zijn voor je bestemmingskaarten, dat ik die wel zou halen.
Vraag je tot slot af of je er verstandig aan doet om nieuwe bestemmingskaarten te pakken. Hoeveel trams en metro’s hebben je tegenstanders nog? Niet zo veel? Dan kun je beter proberen om nog wat lange routes te bouwen. Bij voorkeur van 3 of 4 trams of van 2 of 3 metro’s. Die leveren naar verhouding de meeste punten per speelstuk op.
Spelmechanisme
Ticket to Ride Berlijn heeft de volgende, noemenswaardige mechanismen:
De eerste is Set Collection. Bij dit mechanisme verzamel je setjes van bepaalde speelstukken of illustraties die ergens op staan afgebeeld. Bij Ticket to Ride Berlijn zien we set collection terug bij het verzamelen van transportkaarten. Door setjes van 1, 2, 3 of 4 te maken kun je routes bouwen op het speelbord.
Je kent dit mechanisme wellicht uit titels als 7 Wonders, Pandemic, Splendor, Machiavelli en Sushi GO!
De tweede is Network & Route Building. Dit houdt in dat je over een speelbord routes bebouwd om zo een netwerk van jouw speelstukken te vormen. Het bebouwen van routes en/of netwerken levert vaak bonussen of punten op. In Ticket to Ride: Berlijn levert het plaatsen van treintjes punten op én ze dragen bij aan het behalen van bestemmingskaarten.
Dit ken je misschien uit bijvoorbeeld Catan, Hoogspanning, Terra Mystica, Brass Birmingham en Saboteur.
En de derde is Contracts. Dit zijn een soort van subdoelen in spellen die je kunt behalen, kopen of voltooien door aan bepaalde voorwaarden te voldoen of speelstukken te betalen. In Ticket to Ride Berlijn zijn contracten de bestemmingskaarten. Deze kun je behalen door steden op het speelbord te verbinden middels jouw trams en metro’s.
Andere spellen met dit mechanisme zijn o.a. Terraforming Mars, Wingspan, Verdwenen Ruïnes van Arnak, Sagrada en Marco Polo.
Interactie
De interactie in Ticket to Ride Berlijn draait maar om één ding: concurrentie.
En dan doel ik niet op concurrentie om de meeste overwinningspunten.
Ik doel bijvoorbeeld op het open aanbod van transportkaarten. Spelers kunnen hier bewust en onbewust kaarten wegpakken die andere spelers graag willen. Feit blijft: wie eerst komt, eerst maalt.
Daarnaast – en dit vind ik de leukste vorm – zie je het terug bij het claimen van routes. Spelers kunnen bewust en onbewust een route claimen die jij ook nodig hebt. De hoeveelheid spelers die een route mag claimen is beperkt. Dit maakt dat je soms voor logistieke uitdagingen komt te staan als iemand een route claimt die jij nu niet meer kan claimen.
Herspeelbaarheid
Ticket to Ride Berlijn biedt voldoende herspeelbaarheid voor dit kaliber spel.
Het speelbord wijzigt niet, maar de bestemmingskaarten die elke keer in het spel zijn wel. Hierdoor ligt je focus elke keer weer anders op het bord.
Daarnaast hebben wij potjes gedaan waarin we metro’s niet per se nodig hadden (maar wel moesten bouwen om de speelstukken kwijt te raken en punten te scoren) en potjes waarbij we niet zonder konden. Dit laat ook zien hoe potjes onderling kunnen verschillen.
Maar het blijft Ticket to Ride. Dat betekent een overzichtelijk, doch eentonig spelverloop wat ik zelf leuk vind om af en toe op tafel te leggen. Mijn voorkeur ligt namelijk bij tactisch uitdagendere spellen.
Mijn Ticket to Ride Berlijn review in het kort?
Ik vind Ticket to Ride Berlijn de meest uitdagende steden-editie van dit moment. Het spel kent gewoon het overzichtelijke spelverloop dat je gewend bent van de Ticket to Ride spellen, maar voegt als unieke twist 2 soorten speelstukken toe: trams en metro’s. Beide speelstukken passen enkel en alleen op hun eigen routes. Dit maakt dat je bij het uitkiezen van bestemmingskaarten wat beter moet kijken naar de opties die je hebt. Want als de concurrentie op het bord toeneemt en andere spelers zich op jouw benodigde banen gaan bevinden, ben je beperkter bij het uitkiezen van een omweg.
5 – Ticket to Ride Berlijn: Waar te koop?
Je kunt het bordspel Ticket to Ride Berlijn online bestellen op bol.com, Spellenrijk.nl, Spellenwinkel.nl en Spelhuis.be.
Nu ben jij aan de beurt!
In dit blog heb ik je verteld over het bordspel Ticket to Ride Berlijn. Het werd bedacht door Alan R. Moon en internationaal uitgebracht door Days of Wonder. Asmodee verzorgt de distributie in Nederland.
Ik liet je foto’s zien van al het speelmateriaal, gaf je de speluitleg én deelde mijn Ticket to Ride Berlijn review met je.
Als je nog vragen hebt over dit bordspel, stel ze dan gerust in een reactie. Wil je graag je eigen review delen? Dan hoor ik je mening graag ook in een reactie, zodat andere lezers er nog wat aan hebben :)!
Voor de hoofdafbeelding van dit blog heb ik een foto gebruikt van Valentin Baciu via Pixabay.