Witchstone Bordspel: Review, Speluitleg + Unboxing!

De eerste grote (competitieve) titel van 999 Games in 2022 was zonder twijfel Libertalia: De Winden van Galecrest. Nu is het de beurt aan het langverwachte Witchstone.

Het artwork getuigt in mijn optiek alweer van een geweldige titel (al zijn de meningen daar over verdeeld). En dat gevoel wordt nog eens versterkt door een befaamde naam op de doos: Reiner Knizia. Zou mijn gevoel worden bevestigd?

In dit blog deel ik VEEL foto’s, geef ik de speluitleg én deel ik mijn Witchstone review!

Voordat je begint met lezen: 999 Games gaf mij het bordspel Witchstone zodat ik er een interessant blogartikel over kon schrijven. Dit artikel is dus gesponsord. Maar ik heb mijn redactionele vrijheid behouden en volledig zelf bepaald wat ik in dit artikel heb gezegd.

Zoals je in Witchstone meerdere heksen en tovenaars vindt die de machtigste willen worden, vind je in dit blog meerdere onderwerpen:

1. Algemene Informatie
2. Unboxing
3. Speluitleg
4. Review
5. Waar te koop?

1 – Algemene Informatie

• Soort spel: Bordspel
• Aantal Spelers: 2-4 Personen
• Speelduur: 60 Minuten
• Vanaf Leeftijd: 12 Jaar
• Uitgever: 999 Games
• Spelauteur: Martino Chiacchiera & Reiner Knizia
• Illustrator: Mariusz Gandzel
• Te koop bij: bol.com – Spellenrijk.nl – Valhallaboardgames.nl – Spellenwinkel.nl – 999Games.nl – Spelhuis.be

2 – Unboxing

Deze unboxing bestaat uit 2 delen. Eerst geef ik een lijst van het speelmateriaal dat er in de doos zit. Daarna laat ik foto’s zien van het speelmateriaal.

Laten we maar eens naar wat foto’s kijken.

Hieronder zie je de voorkant van de doos:

En dit is de achterkant:

De binnenkant van de doos heeft een inlay. Maar als je die goed wil gebruiken (zodat de doos ook verticaal in de kast geplaatst kan worden), dan raad ik je aan de stansborden onderin te leggen (1 extra standsbord uit een ander spel zou perfect zijn!):

Daardoor ligt de zwarte insert hoger en sluit deze bovenin beter aan:

De toverketels moet je lichtjes draaien, zodat er aan de zijkanten geen speelmateriaal tussendoor kan komen:

En daarna gaat het speelbord alsook de rest er bovenop:

Je vindt de Witchstone spelregels terug in een boekje van 16 bladzijden.

Hieronder zie je het speelbord. Linksboven is het Pentagram, links het Flessenrek, in het midden de Kristallen Bol, rechts het Perkamentrek en onderin de Toverstaf.

Bij het pentagram komen uilenfiches (goud) en speciale heksenfiches (donkergroen) te liggen:

Op het perkamentrek komen de perkamentrollen te liggen:

Elke speler krijgt een eigen spelersbord in een thematisch passende vorm: een toverketel.

Daarnaast krijgt elke speler 15 verschillende heksenfiches:

Grote en kleine tovenaar en heksen:

Dan zijn er nog fraaie energie-eenheden:

En zowel gekleurde als zwarte kristallen:

Elke speler krijgt 3 scorestenen (voor 3 verschillende sporen):

Ook is er voor elke speler een dierfiche en positiesteen:

Voor elke speler is er ook nog een overzichtskaart:

En een zichtscherm om je heksenfiches te verbergen:

Tot slot is er een kaart met veelgestelde vragen:

3 – Witchstone: Speluitleg

Heb je een vraag over de spelregels van Witchstone? Stel ‘m dan gerust in een reactie onder dit blog. Ik beantwoord je vraag zo snel mogelijk!

Hieronder lees je eerst mijn korte Witchstone speluitleg. Daarna vind je ook nog een uitgebreide uitleg.

Hieronder vind je mijn uitgebreidere speluitleg van Witchstone. Die deel ik op in de volgende onderdelen:

1. Voorbereiding
2. Spelverloop
3. Acties
4. Einde van het spel

3.1 – Voorbereiding

Leg het speelbord midden op tafel. Leg één gedekte stapel met speciale heksenfiches en twee stapels uilenfiches (oplopend van 3 naar 7) op hun plek bij het pentagram. Schud alle perkamentrollen en leg er 6 open open in het perkamentrek. Schud alle toverfiches en leg er één op elk van de locaties in de kristallen bol (behalve de heksensteen in het midden).

Elke speler kiest een kleur en krijgt bijbehorend speelmateriaal. Elke speler legt de gekleurde en zwarte kristallen op zijn of haar toverketel (zie afbeelding hieronder). Iedereen vouwt een zichtscherm open, schud alle heksenfiches, vormt een gedekte trekstapel en legt er 5 open áchter het scherm. Dan legt elke speler een scoresteen op het scorespoor, het pentagram en de toverstaf.

Je hebt nu zoiets als hieronder op tafel liggen:

Bepaal de startspeler. De speler rechts van de startspeler (in een ronde als laatste aan de beurt) zet zijn of haar heks op één van de vier torenvelden op het speelbord. Hij of zij krijgt 2 punten, mag de actie van het toverfiche direct uitvoeren en legt dit fiche omgedraaid achter zijn of haar scherm. Alle spelers doen dit tegen de klok in. Daarna begint het spel.

3.2 – Spelverloop

Witchstone duurt 11 rondes. Elke ronde komt iedere speler een keer aan de beurt. In een beurt doe je het volgende:

1. Heksenfiche in je ketel leggen
2. Acties uitvoeren
3. Heksenfiches aanvullen tot 5

Als eerste leg je één van de vijf open heksenfiches achter je zichtscherm in je toverketel. Je mag ‘m overal binnen het roze veld neerleggen, behalve op bedrukte symbolen, andere tegels en kristallen.

De symbolen op de tegel bepalen welke 2 acties je mag uitvoeren. Je moet de ene actie eerst helemaal afronden voordat je met de volgende actie begint.

Leg je een tegel zó aan dat er een groep ontstaat van hetzelfde symbool? Dan mag je de actie vaker uitvoeren. De hoeveelheid symbolen in die groep bepalen hoe vaak je deze actie mag uitvoeren.

Nadat je jouw 2 acties hebt uitgevoerd, trek je een nieuw heksenfiche en die leg je open achter je zichtscherm.

3.3 – Acties

Je kunt de volgende acties uitvoeren tijdens het bordspel Witchstone:

1. Energie-actie
2. Heksenactie
3. Pentagramactie
4. Kristalactie
5. Tovenaarsactie
6. Perkamentrolactie

Met de energie-actie mag je een van jouw energie-blokjes op een vakje van een spoor in de kristallen bol leggen. Dit spoor moet direct of indirect verbonden zijn met jouw toren. Een spoor bestaat uit 1, 2 of 3 vakjes en levert na voltooiing respectievelijk 1, 3 of 6 punten op. Je moet een spoor eerst afbouwen voordat je aan een ander spoor begint. Aan een spoor mag maar één speler bouwen.

Met de heksenactie mag je een heksenfiguur naast je toren leggen of deze op een locatie zetten die middels energie verbonden is met je toren. Per actie mag je zover over je eigen verbindingen ‘reizen’ als je wilt. Je mag ook over andermans verbindingen reizen. Dit kost je 1 extra actie per verbinding. Elke bereikte locatie levert 2 punten op. De speler die een locatie als eerste bereikt krijgt daarnaast een toverfiche (met extra actie).

Met de pentagramactie mag je je pion 1 vakje op het pentagram vooruit zetten. Zodra je een geel vakje passeert krijg je een uilenfiche (= punten waard). Bij een groen vakje krijg je het speciale heksenfiche dat ernaast ligt. Deze mag je in deze beurt inzetten om één afgebeelde actie 2x uit te voeren. Óf je legt ‘m in je toverketel, zodat de symbolen andere acties met heksenfiches meer waard kunnen maken.

Met de kristalactie mag je één van de kristallen in je toverketel 1 vakje verplaatsen. Duw je ze uit de ketel? Dan kun je 2 dingen doen. Of je legt het kristal op het gelijke symbool in het flesjesrek en ontvangt direct 2 acties van die soort. Of je legt het kristal in de onderste rij en neemt een toverfiche naar keuze. Deze actie moet je uiterlijk nadat je deze beurt je laatste kristal hebt verplaatst, gebruiken. Duw je het zwarte kristal uit de ketel? Dan krijg je hier 2 extra acties (van de soort die je kiest) voor.

Met de toverstafactie mag je 1 vakje vooruit op het toverstafspoor. Zodra je een zilverkleurig veld passeert krijg je punten. Zodra je een donkerbruin veld passeert krijg je bonusacties. Sta je aan het einde van je beweging het verst op het spoor? Dan mag je alle bruine acties die je deze beurt deed 2x doen. Uiteraard wel in de volgorde waarin je de acties ontvangt.

Met de perkamentrolactie mag je één open perkamentrol uit het aanbod nemen. Des te meer perkamentrol-symbolen je activeert, des te meer perkamentrollen je uit kunt kiezen. Deze kaarten vergroten óf eenmalig het aantal acties van een soort met één of twee (= versterkingsspreuken), óf ze leveren aan het einde van het spel punten op (= voorspellingen).

3.4 – Einde van het spel

Zodra alle spelers na 11 rondes nog maar 4 heksenfiches voor zich hebben liggen eindigt het spel.

Tijdens het spel verzamel je al punten. Daar tel je nu dit bovenop:

• Uilenfiches
• Toverfiches
• Perkamentrollen

Uilenfiches leveren 3-7 punten op. Toverfiches 2 punten. Ongebruikte versterkingsspreuken zijn 2 punten waard. Niet vervulde voorspellingen zijn 1 punt waard. Vervulde voorspellingen zijn 3, 5 of 7 punten waard.

De speler met de meeste punten wint.

Bij een gelijke stand wint de gelijkspelende speler die het verst op de toverstaf is gevorderd. Nog gelijk? Dan wint de speler wiens scoresteen op de toverstaf onderop ligt.

4 – Witchstone: Review

Om mijn mening zo goed mogelijk te geven, deel ik deze Witchstone bordspel recensie op in de volgende onderdelen:

• Thema & Vormgeving
• Spelregels & Toegankelijkheid
• Strategie of Geluk?
• Spelmechanisme
• Interactie
• Herspeelbaarheid

Thema & Vormgeving

In Witchstone zijn jij en je tegenstanders ieder een tovenaar of heks die proberen om de heilige heksensteen op te laden met nieuwe energie. Daarvoor moet je ingrediënten slim in je ketel leggen, zodat je magische acties kunt uitvoeren. Des te efficiënter je omgaat met ingrediënten (soorten bij elkaar leggen), des te meer acties je krijgt.

For the record, met De Kwakzalvers van Kakelenburg heb je ook een ketel. Maar Witchstone speelt echt heel anders!

Het thema voelt een beetje vergezocht. Ik weet niet precies waardoor dat komt. Maar in alle eerlijkheid zorgt het thema er wel voor dat het spelverloop vanzelfsprekend aanvoelt. Je brouwt iets in je ketel en dat levert acties op. Acties leveren of andere acties op (want hey, magie) of punten. En die punten moet je denk ik zien als een stuk prestige dat jij als tovenaar of heks hebt bijgedragen aan het opladen van de heilige heksensteen.

Het artwork spreekt mij aan. Dat dit persoonlijk is bleek gelijk uit de opmerking van een speelgenoot, die het ‘foeilelijk’ vond. De iconografie is over het algemeen duidelijk. Al waren er wat vragen bij symbolen op de toverstaf en perkamentrollen, maar de spelregels leggen die netjes uit.

Het speelmateriaal is van goede kwaliteit. Het speelbord voelt echt stevig en het speelmateriaal is divers en licht lekker in de hand. Ik vind vooral de energie-eenheden tof, omdat ik die nog niet eerder heb gezien. De kaarten (perkamentrollen) zijn prima, maar hebben speciale finish ofzo. Ze zijn meer zoals 999 Games ze altijd uitbrengt.

Een toffe verrassing in de doos vind ik de insert. Al het speelmateriaal past hierin. Mijn enige tip is om de stansborden onder de inlay te stoppen, zodat deze hoger in de doos ligt. Als je dan nog één of twee stansborden van een ander spel erbij doet, sluit de doos perfect af en kun je de doos ook rechtop in de kast plaatsen.

Spelregels & Toegankelijkheid

Ik vind de Witchstone spelregels goed opgezet. De opbouw is logisch, dus je leest steeds hetgeen wat je wil weten. Daarnaast is de opmaak ook fijn. Denk aan veel witregels, niet teveel lange regels en goed gebruik van tussenkopjes. Dit maakt het lezen een stuk fijner. Bovendien zijn de spelregels (voor zover ik kan beoordelen) uitputtend; elke vraag die ik had werd beantwoord.

Witchstone hangt voor mij een beetje tegen een medium eurogame aan. Dit betekent dat het niet heel licht is, maar ook niet extreem zwaar. Sterker nog, ik had ‘m zwaarder verwacht.

Je kunt namelijk ontzettend veel kettingreacties in één beurt realiseren. Hierdoor kun je per beurt wel meer dan 2 soorten acties doen. En dan kun je acties vaak ook nog meer dan 1x doen. Ik had dus gedacht dat al deze acties de flow uit het spel zouden halen. En dat hier en daar Analysis Paralysis zou optreden. Dat gebeurde niet.

Uiteindelijk voel de zwaarte voor mij wel en andere spelers wel mee. Ondanks dat is Witchstone wat mij betreft alleen toegankelijk voor de gevorderde bordspeler die goed overzicht kan houden.

Strategie of Geluk?

Hmm… Witchstone bevat strategie, tactiek en geluk.

De symbolen op je eerste 5 open heksenfiches bepalen de richting waarin je gaat. Het is naar mijn mening namelijk verstandig om te beginnen met acties waar je al veel symbolen van hebt liggen. Immers, meer symbolen van eenzelfde soort aan elkaar leggen betekent meer acties. De richting die je hier kiest geeft het wat mij betreft een ietwat strategisch karakter.

Je kunt echter geen volledige strategie handhaven, omdat je afhankelijk bent van de heksenfiches die je opendraait. En daar komt de geluksfactor bij kijken. Je wil misschien wel extra perkamentrolacties uitvoeren, maar als de meeste symbolen op de laatste heksenfiches staan, heb je pech.

Daarmee kom ik tot het tactische aspect. Elke beurt heb je keuze uit 5 heksenfiches die elk 2 soorten acties activeren. En elke actie kan extra acties activeren. Hoewel je niet altijd een strategische keuze kunt maken, kun je wel kijken wat de slimste keuze van dat moment is.

Een mooie bijkomstigheid (die de geluksfactor weer iets verlaagt) is dat je met de ene actie ook andersoortige acties kunt activeren. Stel dat je toverstafacties wil uitvoeren, maar je krijgt het symbool niet, dan kun je met bijvoorbeeld kristalacties proberen om kristallen via het toverstafsymbool uit je ketel te drukken. Zo kun je tóch de toverstaf vooruit zetten.

Wat mij betreft voert tactiek in Witchstone dus de boventoon.

Spelmechanisme

Er zitten verdomde veel mechanismen in Witchstone. Elk mechanisme begint echter met tile placement. Dit ken je wellicht van Ark Nova, New York Zoo en Calico. Je plaatst een tegel in je toverketel en activeert zo 2 soorten acties. Afhankelijk van de actie die je activeert krijg je te maken met andere mechanismen.

Denk daarbij aan network & route building met de energieactie. Spellen waarbij je dit ook doet zijn bijvoorbeeld de zware Brass: Birmingham alsook de lichte Ticket to Ride Europe.

Met poin-to-point movement zet je heksen op locaties voor punten en/of bonussen. Dit principe werkt gelijk als in Maracaibo, Marco Polo en Pandemic.

Bij de toverstaf- en pentagramactie is er sprake van track movement en activeer je bonussen en punten naarmate je vordert op een spoor. Dit mechanisme zie je bijvoorbeeld terug in Steampunk Rally, Maracaibo en PARKS.

En met de perkamentrolactie krijg je te maken met open drafting. Ofwel het nemen van een kaart uit een open aanbod. Dat ken je misschien wel van 7 Wonders Duel, Wingspan en Everdell.

Tot slot staan in Witchstone kettingreacties centraal. Met één actie kun je veel meer andere acties activeren. Dit zie je bijvoorbeeld ook in Bonfire, Wingspan en het simpelere Clever.

Interactie

De vorm van interactie die in Witchstone overheerst heeft betrekking op concurrentie en wie het eerst komt, eerst maalt.

Dat gezegd hebbende, je krijgt wel altijd iets. Maar de speler die als eerste ergens komt, krijgt meer.

Neem het pentragam. Het eerste uilenfiche dat wordt behaald, is meer punten waard dan het tweede. De tweede is weer meer waard dan de derde. Enzovoorts. Feit blijft alleen; je krijgt altijd punten.

Of neem de kristallen bol. Je krijgt altijd 2 punten als je een van jouw heksen op een locatie zet. De eerste speler krijgt alleen een toverfiche en dus een extra actie.

Nog eentje dan, het toverstafspoor. Je krijgt altijd de bonussen die je passeert bij vooruitgang. Echter, de speler die vooraan staat krijgt de bonussen 2x!

Mijn ervaring is dat je elkaar in Witchstone niet zult naaien. Althans, niet doelbewust. Je bent vooral bezig om je eigen acties, bonussen en punten te maximaliseren. Dat je dan iets voor de neus van je tegenstanders wegkaapt, zal eerder onbewust gebeuren.

In dat opzicht is Witchstone dus best wel vriendelijk ingestoken.

Herspeelbaarheid

Ik vind de herspeelbaarheid van Witchstone erg hoog. Je hebt een begin en een einde. Die staan vast.

Maar daartussen?

Daar kan (en zal) zó ontzettend veel gebeuren op micro niveau. En wat er gebeurt zal elke keer weer anders zijn. De ene keer ga je via toverstafacties naar kristalacties en weer naar heksenacties. De andere keer ga je via heksenacties naar pentagramacties en naar energie-acties.

De enige voorwaarde is natuurlijk wel dat je van die combinaties houdt en het overzicht kunt houden. Anders zul je Witchstone juist vaker in de kast laten staan.

Final thoughts…

Tot slot wil ik in m’n Witchstone review benadrukken dat ik de complexiteit echt vind meevallen. Met alle acties die je kunt doen en de combinaties die je kunt maken, was ik ietwat mindblown…

Eenmaal bezig werd alles al snel glas- en glashelder.

Als ik een vergelijking moet trekken, dan denk ik al snel aan Bonfire. Ook in dit spel bepalen tegels die je legt de acties (en de mate waarin je) die je mag doen. Met die acties kun je vervolgens ook wat bevredigende combinaties bewerkstelligen.

Een wezenlijk verschil vind ik alleen dat Bonfire zwaar aanvoelt, terwijl Witchstone licht aanvoelt.

De term kettingreactie kennen veel fans van 999 Games natuurlijk ook uit Wingspan. Persoonlijk vind ik Wingspan nog iets overzichtelijker dan Witchstone. Dit komt vooral omdat de keuzes bij Wingspan beperkter zijn dan in Witchtone. Wingspan is mijn optiek dan ook weer iets makkelijker dan Witchstone.

5 – Witchstone: Waar te koop?

Je kunt het bordspel Witchstone online bestellen op bol.com, Spellenrijk.nl, 999Games.nl, Spellenwinkel.nl, Valhallaboardgames.nl en Spelhuis.be.

Nu ben jij aan de beurt!

In dit blog heb ik je verteld over het bordspel Witchstone. Het werd bedacht door Martino Chiacchiera en Reiner Knizia en internationaal uitgebracht door Huch. 999 Games verzorgt de uitgave in het Nederlands.

Ik liet je foto’s zien van al het speelmateriaal, gaf je de speluitleg én deelde mijn Witchstone bordspel review met je.

Als je nog vragen hebt over dit bordspel, stel ze dan gerust in een reactie. Wil je graag je eigen review delen? Dan hoor ik je mening graag ook in een reactie, zodat andere lezers er nog wat aan hebben :)!