Begin 2023 was ik aanwezig bij 999 Games om enkele spellen te proberen die ze later dat jaar uitgaven. Die dag speelde ik het bordspel Wolven tegen Yorn (Budgetspelen.nl), Erwin (Bordspeler.nl) en Christel (Amsterdice). Zou het spel net zo goed zijn als het gezelschap ;)?
In dit blog laat ik je VEEL foto’s zien, geef ik de speluitleg én deel ik mijn Wolven bordspel review.
Voordat je begint met lezen: 999 Games gaf mij het bordspel Wolven zodat ik er een interessant blogartikel over kon schrijven. Dit artikel is dus gesponsord. Maar ik heb mijn redactionele vrijheid behouden en volledig zelf bepaald wat ik in dit artikel heb gezegd.
Zoals je in een roedel wolven meerdere wolven vindt, zo vind je in dit blog meerdere onderwerpen:
1 – Algemene Informatie
- Naam: Wolven
- EAN: 8720289474867
- Soort spel: Bordspel
- Aantal Spelers: 2-5 Personen
- Speelduur: 75 Minuten
- Vanaf Leeftijd: 14 Jaar
- Uitgever: 999 Games
- Spelauteur: Ashwin Kamath & Clarence Simpson
- Illustrator: Pauliina Linjama
- Te koop bij: bol.com – Spellenrijk.nl – Spellenwinkel.nl – 999Games.nl – Amazon.nl – Spelhuis.be
2 – Unboxing
Deze unboxing bestaat uit 2 delen. Eerst geef ik een lijst van het speelmateriaal dat er in de doos zit. Daarna laat ik foto’s zien van het speelmateriaal.
Wat zit er in de doos?
Je krijgt het volgende speelmateriaal bij Wolven:
- 1 Startbord
- 10 Gebiedsborden
- 1 Maanlichttableau
- 10 Gebeidstellingfiches
- 20 Prooifiches
- 20 Eenzame Wolf fiches
- 4 Herinneringsfiches
- 5 Spelertableaus
- 30 Terreintegels
- 20 Alfawolven (4 per kleur)
- 40 Roedelwolven (8 per kleur)
- 60 Schuilplaatsen (12 per kleur)
- 20 Holen (4 per kleur)
- 5 Overzichtskaarten
- 12 Bonusterreinfiches
- 12 Bonusactiefiches
- 50 Overwinningspuntenfiches
- 1 Wolven spelregels
Laten we maar eens naar wat foto’s kijken.
Hieronder zie je de voorkant van de doos:
Dit is de achterkant:
En dit is de binnenkant:
Je vindt de Wolven spelregels terug in een boekje van 20 bladzijden:
Het speelbord bestaat uit een startbord en gebiedsborden. Hieronder zie je de achterkant van deze borden:
En hieronder de voorkant van het startbord en enkele gebiedsborden:
Op de watervelden komen gebiedstellingsfiches te liggen:
Op de velden met het roze vakje komen prooifiches:
En op de velden met het grijze vakjes komen de ‘Eenzame Wolf’ fiches te liggen:
Je hebt een dubbelzijdig maanlichttableau. De ene zijde is voor 2 en 3 spelers. De andere zijde is voor 4 en 5 spelers:
De herinneringsfiches hieronder kun je op bepaalde elementen leggen zodat spelers eraan worden herinnerd wát er punten oplevert en wanneer dit gebeurt.
Voor elke speler is er een spelersbord:
Deze borden zijn – op het artwork na – identiek aan elkaar én dubbelzijdig. De ene zijde is voor 3-5 spelers. De andere zijde is voor 2 spelers (zie rechtsonderin het cirkeltje voor 2P).
Je kunt onderstaande speelstukken in bijbehorend spelersbord schuiven. Voor zover ik weet dienen ze geen nut, behalve de naam van de wolf (Bos-Wolf, Woestijn-Wolf, Weide-Wolf, Berg-Wolf, Toendra-Wolf) en diens letters (A, B, C, D en E) tonen:
Die letters corresponderen met het setje terreintegels die elke wolf krijgt.
Elk setje is gelijk, behalve 1 tegel. Die bevat aan weerszijden dezelfde kleur als van de wolf. Hieronder zie je bijvoorbeeld de voor- en achterkant van de A tegels (voor de Bos-Wolf). Elke tegel laat in de linker- en rechterbovenhoek zien welk terreinsoort erachter zit. Behalve de eerste tegel. Die is aan beide zijde gelijk:
Elke speler krijgt (grotere) alfawolven:
(Kleinere) roedelwolven:
Schuilplaatsen:
En holen:
Ook krijgt elke speler een overzichtskaart:
Dan zijn er nog bonusterreinfiches:
Bonusactiefiches:
En overwinningspuntenfiches in de waardes 2, 3 en 4:
3 – Wolven: Speluitleg
Heb je een vraag over de spelregels van Wolven? Stel ‘m dan gerust in een reactie onder dit blog. Ik beantwoord je vraag zo snel mogelijk!
Hieronder lees je eerst mijn korte Wolven speluitleg. Daarna vind je ook nog een uitgebreide uitleg.
Hoe speel je Wolven?
Wolven is een area control spel waarbij je een wolvenroedel leidt en probeert om op 3 belangrijke momenten in het spel (tijdens de wassende-, halve- en volle maan) de meerderheid in bepaalde regio’s te hebben.
Tijdens je beurt mag je 2 acties uitvoeren, zoals bewegen, een schuilplaats bouwen of een hol creëren. Je kunt huilen naar neutrale, eenzame wolven én wolven van andere spelers om ze aan jouw roedel toe te voegen. Door schuilplaatsen te bouwen ‘upgrade’ je jouw spelersbord en maak je acties sterker.
Acties hebben altijd betrekking op 1 terreinsoort. Om een actie uit te voeren moet je – afhankelijk van de actie – 1, 2 of 3 tegels van dezelfde soort draaien. Naast de puntentellingen tijdens de maancyclus ontvang je ook punten voor verzamelde prooien en upgrades op je spelersbord. De speler met de meeste punten wint.
Hieronder vind je mijn uitgebreidere handleiding of gebruiksaanwijzing van Wolven. Die deel ik op in de volgende onderdelen:
- Voorbereiding
- Spelverloop
- De acties
- Einde van het spel
3.1 – Voorbereiding
De grootte van het speelbord en het aantal fiches dat erop wordt gelegd, varieert per spelersaantal! Vorm het speelbord op tafel met het startbord en willekeurige gebiedsborden. Leg de gebiedstellingfiches, prooien en eenzame wolf fiches op hun plek. Leg het maanlichttableau met de juiste zijde naar boven naast het bord en plaats eventuele herinneringsfiches.
Geef elke speler en spelersbord, bijbehorende terreintegels en houten speelstukken in dezelfde kleur. Spelers plaatsen de 6 tegels boven het tableau op zo’n manier dat elk terreinsoort – behalve hun eigen – 1x voorkomt. Ook zetten ze de schuilplaatsen (4 per eigenschap), holen en wolven op het speelbord. Ze houden 2 alfawolven en 2 roedelwolven apart.
Bepaal de startspeler. Hij of zij plaatst een alfa- en roedelwolf op hetzelfde veld naast de rivier op het startbord. Daarna doen spelers dit om de beurt tot de laatste speler dit heeft gedaan. Vervolgens doe je dit nog één keer in omgekeerde beurtvolgorde. Ditmaal moeten spelers de alfawolf en roedelwolf aan de andere kant van de rivier plaatsen als waar ze hun eerste paar hebben geplaatst. Nu ben je klaar om te beginnen.
3.2 – Spelverloop
Je speelt het spel in een onbepaald aantal rondes. De startspeler begint en daarna komen spelers in de richting van de klok aan de beurt.
Tijdens je beurt mag je 2 acties doen. Je kunt kiezen uit de volgende acties:
- Wolven verplaatsen
- Schuilplaats bouwen
- Hol creëren
- Huilen
- Domineren
In 3.3 ga ik dieper in op deze acties.
Je kunt tijdens het spel bonusactiefiches krijgen. Na je tweede actie mag je altijd een of meer van die fiches inzetten om extra acties uit te voeren. Één extra actie per fiche. Deze fiches leg je na gebruik terug in de algemene voorraad.
Tegels draaien
Acties hebben altijd betrekking op een vakje op het speelbord met een specifiek terrein. Als je een actie wil uitvoeren, moet je 1, 2 of 3 tegels met hetzelfde terreinsoort boven je spelersbord omdraaien. Je mag tegels nooit vrijuit draaien, alleen bij het uitvoeren van acties. Dit betekent dat je goed moet plannen wanneer je welke acties wil doen en hoe je tegels moeten liggen.
Alle spelers hebben dezelfde tegels met op de voor- en achterkant een ander terrein, op eentje na. Dit is een speciale terreintegel die aan beide zijdes hetzelfde terrein heeft als de kleur van de speler.
Belangrijk: je draait altijd tegels om van de terreinsoort waar of waar naartoe je de actie uitvoert en dus niet waar je wolf staat.
Je mag dezelfde actie meermaals doen in dezelfde beurt.
Tijdens het spel kun je bonusterreinfiches krijgen. Één zo’n fiche telt als joker voor een terrein naar keuze. Wil je bijvoorbeeld 3 boomtegels omdraaien, maar je hebt er maar 2? Dan mag je zo’n fiche inleveren voor een 3e boomtegel. Dit fiche plaats je terug in de algemene voorraad.
Eigenschappen
Op ieders spelersbord staan 3 eigenschappen die bepalen hoe krachtige bepaalde acties zijn.
- Roedelspreiding bepaalt het aantal wolven dat je per actie kunt verplaatsen.
- Wolvensnelheid bepaalt het aantal velden dat een wolf per actie kan afleggen.
- Huilbereik bepaalt het aantal velden dat een alfawolf kan overbruggen om te huilen en domineren.
Als je schuilplaatsen bouwt (meer daarover in 3.3) neem je schuilplaatsen van je spelersbord. Hierdoor worden bovenstaande acties sterker.
Jagen
Als je aan het einde van een actie ten minste 3 wolven op ten minste 3 vakjes naast een prooi hebt staan, dan mag je het fiche van die prooi pakken. Hier krijg je direct een bonusactiefiche voor. Je mag nooit een prooi verzamelen die je al op je spelersbord hebt liggen.
Maanlichttableau
Gedurende het spel worden er speelstukken van het speelbord op het maanlichttableau gelegd.
Op het moment dat er een speelstuk op het symbool van de wassende maan, halve maan en volle maan wordt gelegd vindt er na de volledige beurt van de huidige speler een puntentelling plaats in de gebieden (elk gebiedsbord is een apart gebied) met overeenkomstig gebiedstellingfiche.
In deze gebieden wordt gekeken welke speler de meeste invloed heeft. Roedelwolven, alfawolven en schuilplaatsen zijn 1 invloed waard. Een hol is 3 invloed waard. De speler met de meeste invloed krijgt het gebiedstellingsfiche van die regio. Dit fiche is het hoogste aantal punten op dat fiche waard. De tweede speler krijgt het laagste aantal punten op dat fiche uitgekeerd in puntenfiches.
De tiebreaker is de meeste alfawolven in het gebied.
Is er dan nog steeds een gelijke stand voor de eerste plaats? Dan delen de gelijkspelende spelers het laagste aantal punten op het gebiedstellingfiche. De tweede plaats krijgt dan niets.
Is er een gelijke stand voor de tweede plaats? Dan krijgen die spelers geen punten.
Na de laatste telling (bij volle maan) eindigt het spel en volgt een laatste puntentelling.
3.3 – De Acties
Je kunt de volgende acties doen:
- Wolven verplaatsen
- Schuilplaats bouwen
- Hol creëren
- Huilen
- Domineren
1. Wolven verplaatsen
Draai 1 tegel om van het terreinsoort waar je jouw wolven naartoe wil verplaatsen. Verplaats daarna je wolven naar de betreffende velden. Houd daarbij rekening met je roedelspreiding en wolvensnelheid. Je mag altijd minder wolven verplaatsen en/of ze minder velden laten lopen.
Aanvullende regels:
- Je kunt niet over de centrale kloof en waterbronnen (met gebiedstellingfiches) lopen.
- Je kunt je beweging niet eindigen op een ‘eenzame wolf’-fiche of ‘prooi’-fiche.
- Je kunt je beweging wel eindigen op deze velden als de fiches (eenzame wolf en prooi) weg zijn.
- Je mag wolven opsplitsen, zolang ze maar op hetzelfde soort terrein eindigen.
- Je mag niet meer dan 2 speelstukken op één veld plaatsen.
- 2 Roedelwolven van verschillende spelers kunnen nooit samen 1 veld bezetten.
- 2 Alfawolven van verschillende spelers kunnen nooit samen 1 veld bezetten.
- Een alfawolf of roedelwolf mag eindigen op een veld met een schuilplaats van een andere speler, mits die schuilplaats het enige speelstuk is.
Eindigt een alfawolf op een veld met een roedelwolf van een andere speler? Dan mag de eigenaar van de alfa de roedelwolf naar een aangrenzend veld ‘duwen’ dat leeg is of waar één speelstuk in de kleur van de geduwde wolf op staat.
2. Schuilplaats bouwen
Draai 2 (dezelfde) tegels om van het terreinsoort waar je jouw schuilplaats wil bouwen. Kies daarna één van je eigenschappen, neem de eerstvolgende schuilplaats (van links naar rechts, boven naar beneden) en plaats deze op het speelbord.
Aanvullende regels:
- Je mag een schuilplaats alleen bouwen op een veld waar je alfawolf staat of dat grenst aan je alfawolf.
- Je kunt geen schuilplaats bouwen op een veld met een wolf van een andere speler.
- Je mag ten hoogste 1 schuilplaats of 1 hol op één veld staan.
- Je mag schuilplaatsen overal bouwen, maar je kunt ze alleen omzetten naar een hol als ze naast een waterbron (of gebiedstellingfiche) staan.
- Na het bouwen van een schuilplaats kun je bonusactiefiches en bonusterreinfiches krijgen.
3. Hol creëren
Draai 2 (dezelfde) tegels om van het terreinsoort waar de schuilplaats staat die je om wil bouwen tot hol. Verwijder de schuilplaats van het speelbord en plaats deze op het eerst beschikbare vakje van het maanlichttableau. Pak daarna het meest linkse hol van je spelersbord en plaats deze op het veld waar je schuilplaats stond.
Aanvullende regels:
- Je mag een schuilplaats alleen ombouwen tot een hol op een veld waar je alfawolf staat of dat grenst aan je alfawolf.
- Je mag een schuilplaats alleen ombouwen tot een hol als de schuilplaats zich naast een waterbron bevindt.
- Je mag per speler niet meer dan één hol op een gebiedsbord hebben staan.
- Na het bouwen van een hol krijg je een bonusterreinfiche.
Waardeer je jouw schuilplaats op naar een hol en staat er een roedelwolf van een andere speler op datzelfde veld? Dan mag de eigenaar van het hol de roedelwolf naar een aangrenzend veld ‘duwen’ dat leeg is of waar één speelstuk in de kleur van de geduwde wolf op staat.
4. Huilen
Draai 2 (dezelfde) tegels om van het terreinsoort waar de eenzame wolf op staat. Verwijder het fiche van de eenzame wolf en plaats deze op het eerst beschikbare vakje van het maanlichttableau. Pak daarna een nieuwe wolf van je spelersbord (van links naar rechts, boven naar beneden) en plaats deze op het veld waar de eenzame wolf lag.
Aanvullende regels:
- Alleen de alfawolf kan huilen naar een eenzame wolf.
- Het aantal velden dat de alfawolf kan overbruggen met zijn gehuil is afhankelijk van je huilbereik.
- Per actie kun je slechts naar één eenzame wolf huilen.
Door wolven op het speelbord te plaatsen kun je niet alleen nieuwe roedelwolven krijgen, maar ook nieuwe alfawolven.
5. Domineren
Draai 3 (dezelfde) tegels om van het terreinsoort waar een roedelwolf of schuilplaats van een andere speler staat. Verwijder dit speelstuk en plaats deze op het eerst beschikbare vakje van het maanlichttableau. Pak daarna een nieuwe wolf of schuilplaats van jou en zet deze op het veld waar het initiële speelstuk stond.
Aanvullende regels:
- Alleen de alfawolf kan andermans roedelwolf of schuilplaats domineren.
- Het aantal velden dat de alfawolf kan overbruggen met zijn dominantie is afhankelijk van je huilbereik.
- Je kunt alleen een roedelwolf of schuilplaats domineren als het in z’n eentje op een veld staat.
- NB: Heeft een speler 2 eigen speelstukken op een veld staan? Dan kun je daar niets van domineren.
- Per actie kun je slechts één speelstuk domineren.
3.4 – Einde van het spel
Na de laatste gebiedstelling (bij Volle Maan) eindigt het spel en vindt er een laatste puntentelling plaats.
Spelers tellen de volgende punten bij elkaar op:
- Verzamelde puntenfiches.
- Punten op het laatste, vrijgespeelde veld van elke eigenschap.
- Punten op het laatste, vrijgespeelde veld van je holen.
- Punten op het laatste, vrijgespeelde veld van je wolven.
- Punten onder het laatste, verzamelde prooifiche op je spelersbord.
De speler met de meeste punten wint.
De tiebreaker is de meeste gebiedstellingfiches in je bezit. De volgende tiebreaker is de meeste wolven op het speelbord.
4 – Wolven Bordspel: Review
Om mijn mening zo goed mogelijk te geven, deel ik deze Wolven bordspel recensie op in de volgende onderdelen:
- Thema & Vormgeving
- Spelregels & Toegankelijkheid
- Strategie of Geluk?
- Spelmechanisme
- Interactie
- Herspeelbaarheid
Thema & Vormgeving
In het bordspel Wolven trek je rond met een of meer wolvenroedels.
Je probeert om de meeste invloed te krijgen in bepaalde gebieden. Tijdens je tocht kunnen eenzame wolven zich bij je roedel aansluiten, vang je prooien én – als het even kan – domineer je eenzame, verdwaalde wolfjes van je tegenstander om ze onderdeel van jouw roedel te maken. Ondertussen word je roedel sterker: je kunt meer wolven aansturen, ze kunnen verder lopen én verder huilen.
Ik vind Wolven thematisch sterker dan ik in eerste instantie had gedacht.
Wolven zijn van nature ‘nomaden’ en trekken veel rond binnen een ruim gebied. Doordat verschillende gebieden op verschillende momenten punten scoren, word je ook daadwerkelijk gedwongen om rond te trekken met je wolven.
Ook het originele mechanisme van tegels draaien sluit hier naar mijn mening op aan. Doe je iets in een specifiek gebied? Dan moet je eerst weer iets in een ander gebied doen, voordat je weer wat in dat specifieke gebied kan doen. Bovendien jagen wolven in groepen op hun prooi en kunnen wolven andere wolven domineren.
Uiteraard zijn er ook elementen die minder goed kloppen.
Bijvoorbeeld het bouwen van schuilplaatsen en holen. Eh, volgens mij doen wolven dat niet echt. Ze zoeken een beschutte plek – vaak als ze jonkies hebben – maar echt iets bouwen zoals vogels een nest bouwen? Daar heb ik in ieder geval nog nooit van gehoord. En al helemaal niet dat het bouwen van schuilplaatsen de roedel sterker maakt.
Tot zover het thema. Nu de looks.
Oké diverse medespelers vinden de doos erg mooi. Ik heb dat eigenlijk niet. De doos straalt wel een soort onheilspellend karakter uit, maar ik weet niet. De kleurstelling pakt me niet helemaal.
Halen we de deksel van de doos en kijken we naar het speelmateriaal? Dan wordt het een ander verhaal. Ik vind het artwork op de spelertableaus, gebiedsborden en andere fiches mooi. Niet alleen mooi, maar ook gebruiksvriendelijk. Want met name de kleuren van verschillende terreinen zijn goed te onderscheiden.
Soms kun je misschien niet helemaal goed zien of iets bos of berg is doordat er een wolf op staat. Echter, als je het spel vaker speelt dan weet je hoe gebiedsborden zijn opgebouwd en dan kun je het vaak wel zien door vakjes die ernaast liggen.
De spelertableaus zijn overzichtelijk. Ze zijn dubbelzijdig en bevatten aan de achterkant een zijde voor 2 spelers. Ik mis alleen nog een beetje waar nou dat extra stuk spelersbord voor is waar de wolf op staat. Misschien toch los gehaald vanwege ruimtegebrek ofzo. Maakt ook niet uit.
Het houten speelmateriaal is van goede kwaliteit. Het is vast geen verrassing maar ik vind de wolven echt geweldig. Dankzij de grootte en de andere vorm kun je alfawolven en roedelwolven goed uit elkaar houden. Bij warm licht konden wij alleen soms de groene en paarse wolven lastig uit elkaar houden.
In de doos zit een mooie insert. De inkepingen zijn vooral gemaakt om de spelersborden passend in te leggen. Voor de fiches en het houten speelmateriaal moet je wat secuurder te werk gaan. Helemaal als je alles in zakjes bewaard, zoals ik.
Overigens heb ik de stansborden onder de inlay geschoven zodat het geheel omhoog komt en aansluit bij de deksel. Hierdoor kun je de doos probleemloos verticaal in de kast zetten.
Spelregels & Toegankelijkheid
Ik ben erg enthousiast over de Wolven spelregels. Ze zijn erg ruim opgezet, hebben een logische indeling en lijken uitputtend. Wat vooral opvalt is de ruimte die wordt genomen om duidelijke illustraties te tonen. Dit gecombineerd met weinig tekst en goede tussenkoppen maakt de spelregels tot een fijn maaltje om te lezen.
M’n enige bevindingen over inaccurate spelregels zit ‘m in de tiebreaker voor het einde van het spel. In de Nederlandse spelregels van 999 Games staat dat de speler met de meeste overwinningspuntenfiches wint. Ik vroeg me af of dit dan over alleen de puntenfiches of ook over de gebiedstellingfiches ging.
Na de Engelse spelregels erbij te hebben gepakt, ontdekte ik dat de tiebreaker de meeste gebiedstellingfiches is. Overwinningspuntenfiches hebben hier niets mee te maken. Klein interpretatiefoutje van 999 Games I guess.
Wolven is niet direct een toegankelijk bordspel. Dat zit zo.
Een belangrijk onderdeel van dit bordspel is Area Control. Dat betekent dat je in een bepaald gebied de meerderheid moet hebben. Ofwel, meer dan iemand anders. Je probeert jezelf beter te maken en dat gaat automatisch ten koste van een andere speler. Dit zie ik als een passieve vorm van naaien.
Dan heb je ook nog een agressievere vorm van naaien. Je kunt namelijk andermans schuilplaatsen en roedelwolven overnemen als ze alleen – en dus onbeheerd – staan. Toegegeven, dit gebeurt niet heel vaak. Het is immers relatief duur en het spel eindigt zo sneller wat niet altijd gewenst is.
Feit blijft: een beetje gemeen doen tegen elkaar ontkom je niet aan. Spelers die daar niet van houden kunnen het Wolven bordspel beter links laten liggen.
Vind je het niet erg om andere spelers te naaien (en genaaid te worden)? Dan durf ik Wolven wel aan te raden. Het is een relatief licht bordspel met Area Control dat een uniek actie-mechanisme gebruikt en een beetje engine building heeft.
Let op, het is niet per se een makkelijk bordspel. Alleen wel in vergelijking met andere populaire Area Control spellen.
Je kunt de complexiteit (en dus niet de gameplay) vergelijken met bijvoorbeeld:
- Tikal
- Everdell
- Genotype
- Five Tribes
- Witchstone
- Charterstone
- Pandemic Legacy: Seizoen 1
Strategie of Geluk?
Wolven is vooral een tactisch bordspel waar je zo nu en dan geluk moet hebben met wat je tegenstanders doen.
Ik moet bekennen dat mijn spelersgroep en ikzelf twijfelen over de eerlijkheid van de startopstelling. Dit gebeurt weliswaar willekeurig, maar het maakt wel dat sommige spelers bijvoorbeeld al vroeg in het spel kunnen huilen naar eenzame wolven terwijl andere spelers dit nog niet kunnen. Hier moet je dus misschien wat geluk mee hebben.
On the other hand, als je niet direct kunt huilen kun je wel verplaatsen naar bepaalde regio’s. Daar kun jij dan ook weer eerder dan andere spelers een schuilplaats en later ook een hol bouwen. Dus dat zijn misschien ook weer mooie voordelen. Net wat ik zeg. We twijfelen en zijn er – zelfs na meerdere potjes – nog niet over uit.
Je kunt nooit helemaal voorspellen wat je tegenstanders doen (al geven de tegels voor de korte termijn een goed idee). De ene schaart dit onder geluk, ik schaar het onder mensenkennis en/of onvoorspelbaarheid. Hoe dan ook, in principe ligt alle informatie verder open en bloot. En dat maakt dat ik Wolven niet een bordspel vind waar geluk een grote rol speelt.
Het draait veelal om tactiek. Afhankelijk van je startposities kun je wel een richting bepalen van wat je gaat doen. Je zult alleen merken dat het gedrag van andere spelers met regelmaat maakt dat je van koers moet veranderen. En dit kun je niet allemaal voorspellen. Daarom vind ik Wolven overigens ook niet strategisch (wat in mijn optiek voor de langere termijn is).
Je kunt meestal 1 beurt vooruit plannen. Of in ieder geval inschatten wat je tegenstanders gaan doen. En daar moet je slim mee omgaan, ofwel tactisch spelen.
Als het om tactiek gaat is mijn belangrijkste tip: laat een speler nooit alleen op het bord. Zorg altijd voor enige weerstand zodat hij of zij geen vrij spel heeft. Speel je met meer spelers en kun jij niet naar iemand anders toe? Stook dan een andere speler op om dat wel te doen.
Kijk daarnaast – voordat je gaat huilen – of je tegenstanders bonusterreinfiches hebben. Als dat het geval is zouden ze die kunnen inzetten met twee andere tegels om jouw nieuwe wolf te domineren en over te nemen.
Onthoud dat je altijd ten minste 2 verplaatsingsacties moet doen om een prooi met 3 wolven (op 3 velden) te omsingelen. Immers, er zijn nooit 3 velden met hetzelfde terrein rondom een prooi. Dat zijn er maximaal 2.
Maar een tegel omdraaien om één wolf goed te zetten is zonde. Daarom kijk ik altijd of ik elders op het bord, met diezelfde verplaatsingsactie, ook een andere wolf naast een prooi kan zetten. Dan kan ik met een volgende actie gelijk 2 wolven op twee andere, gelijke velden zetten en de prooi nemen.
Aanvullend op bovenstaande:
Gebruik je eerste actie om de twee roedelwolven rondom een prooi te zetten. Dan vang je de prooi en vervolgens kun je de tweede actie gebruiken om de roedelwolven weer in veiligheid te brengen (want eenzame roedelwolven kunnen worden gedomineerd).
Wees je er tot slot bewust van dat jouw (of eigenlijk jullie) acties invloed hebben op de speelduur van het spel. Ga je veel huilen of domineren? Dan vult het maanlichttableau zich sneller en komt het spel sneller ten einde. Ga je eerst rustig rondlopen om prooien te vangen? Dan duurt het spel langer.
Spelmechanisme
Ik zie de volgende spelmechanismen terug in Wolven.
De eerste is Variable Set-Up. Dit betekent dat het spel elke keer weer anders wordt klaar gezet. De gebiedstegels liggen anders (en daarmee ook veel fiches) en de wolven beginnen op andere posities. Kortom, de voorbereiding is wel hetzelfde, maar de startopstelling is altijd weer anders.
Andere spellen die dit ook hebben zijn bijvoorbeeld De Zoektocht naar El Dorado, Cartographers, Sagrada, Terra Mystica, 7 Wonders Duel en De Kwakzalvers van Kakelenburg.
Het tweede mechanisme is Area Control / Majority. Met dit mechanisme heb je vaak een speelveld waarover figuren zich kunnen verplaatsen. Het doel daarvan is om op bepaalde plekken de meerderheid te hebben en de meeste punten te scoren. Bij Wolven werkt dit net zo. Je probeert in verschillende gebiedstegels de meeste invloed te hebben.
Wellicht heb je Area Control weleens gezien in Spirit Island, Endless Winter: Paleoamericans, War of the Ring, Scythe, Root, El Grande, Mombasa en zelfs de klassieke Carcassonne.
Tot slot is er nog het spelmechanisme Take That!. Als je dit mechanisme in een spel hebt betekent dat niets meer dan dat je andere bewust ‘pijn’ kunt doen. Je kunt iemands actie afnemen, minpunten geven, blokkeren, dat soort dingen. In Wolven komt de Take That! actie terug bij het domineren. Hier neem je bewust een wolf of schuilplaats van een andere speler af.
Populaire titels waar dit ook in voor komt zijn Love Letter, Machiavelli, Libertalia: Winden van Galecrest, Disney Villainous, King of Tokyo en Oriflamme.
Hoewel Wolven overheersend een Area Control spel lijkt, zit er ook een beetje engine building in. Als je schuilplaatsen bouwt kun je specifieke eigenschappen op jouw tableau sterker maken. Engine building wordt niet echt als mechanisme beschouwt, maar ik wilde ‘m hier wel even noemen.
Interactie
Het Wolven bordspel bevat veel interactie.
De meest voorkomende vorm van interactie zit in het concurreren om de meeste invloed in een gebied. Driemaal tijdens het spel vindt er een puntentelling plaats in 2 of 3 gebieden. De speler die op dat moment de meeste invloed heeft, krijgt de meeste punten.
Een leuk extraatje daarbij is dat spelers zelf het tempo van het spel bepalen. Des te meer speelstukken er op het maanlichttableau worden geplaatst, des te sneller het spel eindigt. Heb jij dus ergens de meerderheid? Dan kan het zinvol zijn om een hol te bouwen, te huilen en/of te domineren zodat er extra speelstukken op het maanlichttableau komen.
Naast concurrentie zit er ook nog een agressievere vorm van interactie in het spel, namelijk domineren. Hiermee kun je bewust en kwaadwillend een roedelwolfje of schuilplaats die alleen op een veld staat, overnemen. Mits je een alfawolf in de buurt hebt en de juiste tegels kunt omdraaien.
Ik ken diverse mensen die dit soort interactie niet leuk vinden. Mijn ervaring is echter dat er niet heel vaak wordt gedomineerd. Het is namelijk relatief duur (3 tegels), tegenstanders kunnen er aardig op anticiperen en het bevordert het einde van het spel. En dat laatste is niet altijd iets wat je wil.
Tot slot vind ik het interessant dat je met dankzij de actietegels goed op elkaar kunt anticiperen. Je kunt bij je tegenstanders zien welke tegels er open liggen en wat de achterkanten te bieden hebben. Zo kun je wat scenario’s van je tegenstander bedenken en jouw acties hierop afstemmen.
Herspeelbaarheid
Geen enkel spelletje Wolven is hetzelfde. De gebiedsborden liggen altijd anders, prooifiches liggen altijd anders, gebiedstellingsfiches verschillen én wolven worden altijd op andere plekken naast de centrale kloof geplaatst. En dan heb ik het nog niet eens over de verschillende routes gehad die wolven gaan bewegen, wie elkaar tegenkomt, waar spelers eindigen en hoe snel het spel eindigt.
Na – op dit moment van schrijven – 7 potjes gespeeld te hebben ben ik wel van mening dat er eigenlijk een manier is om goed punten te scoren. Over het algemeen komt dit neer op twee keer 8 punten pakken, één keer 6 punten pakken, minimaal 4 prooien vangen en minimaal 2 holen bouwen. De speler die dit voor elkaar kreeg, lijkt elke keer te winnen.
NB: In de variant voor 2 spelers gaat dit niet helemaal op!
De herspeelbaarheid is naar mijn mening dus prima, al vind ik het wat eentonig als je elke keer op dezelfde manier moet winnen. Maar eerlijk is eerlijk: misschien zijn er nog andere tactieken om toe te passen die voor wat extra variatie kunnen zorgen. Ik heb ze alleen nog niet ontdekt.
Mijn Wolven spel review in het kort?
Ik vind Wolven een fraaie, hoogwaardige productie met een sterker thema dan ik in eerste instantie dacht. Vooral het gegeven dat je met je wolven moet blijven rondtrekken (net zoals echte wolven doen) geeft een boeiend spelverloop. Het is een tactisch bordspel waarbij niet de geluksfactor, maar ander spelers zorgen voor onvoorspelbaarheid en variatie. Daarnaast worden spelers lijnrecht tegenover elkaar gezet. Je concurreert in diverse gebieden voor de meeste invloed en kunt zelfs agressief spelen door andermans schuilplaatsen en wolven over te nemen. Hoewel dit laatste bij ons incidenteel voorkomt, zou ik Wolven niet snel aanraden aan spelers die liever een vredig bordspel spelen. Vind jouw spelersgroep het niet erg elkaar te dwarsbomen? Dan heb je met Wolven een relatief eenvoudige area control met behapbare engine building en een uniek actie-mechanisme te pakken!
5 – Wolven Bordspel: Waar te koop?
Je kunt het bordspel Wolven online bestellen op bol.com, Spellenrijk.nl, Spellenwinkel.nl, 999Games.nl, Amazon.nl en Spelhuis.be.
Nu ben jij aan de beurt!
In dit blog heb ik je verteld over het bordspel Wolven. Het werd bedacht door Ashwin Kamath & Clarence Simpson en internationaal uitgebracht door Pandasaurus Games. 999 Games verzorgt de uitgave in het Nederlands.
Ik liet je foto’s zien van al het speelmateriaal, gaf je de speluitleg én deelde mijn Wolven spel review met je.
Als je nog vragen hebt over dit bordspel, stel ze dan gerust in een reactie. Wil je graag je eigen review delen? Dan hoor ik je mening graag ook in een reactie, zodat andere lezers er nog wat aan hebben :)!
Hoi, ik speel vaak spellen met zn tweeën en vroeg mij daarom af of het het kopen waard is voor met zn tweeën? Hoe groot het verschil is met de twee speler variant? Is dat even leuk? en heeft het dezelfde werking? of is er veel anders en zijn de dynamieken tussen spelers etc minder leuk?
Beste Loïs,
Bedankt voor je goede vraag bij m’n Wolven bordspel review.
Bij 2 spelers speelt het spel hetzelfde, maar de dynamiek is wel heel anders. Het speelbord is kleiner en je scoort bepaalde gebieden meermaals. Er is een ‘derde speler’ die wat speelstukken op het bord heeft staan. Hier gebeurt niets mee, maar dienen puur als concurrentie bij het bepalen van de meerderheid bij gebiedstellingen. Bij de eerste 2 gebiedstellingen biedt dit wat concurrentie, maar bij de laatste niet echt meer.
Wolven voelt met 2 spelers voor mij meer als een duel. Je zoekt elkaar altijd wel op omdat je niet wil dat iemand de meerderheid pakt. Het is echt ‘head-on’ strijd als je begrijpt wat ik bedoel.
Bij meer spelers is dat anders. Hier kun je andere spelers tegen elkaar opzetten om er zelf tussendoor te ‘sneaken’. Bij 4 en 5 spelers kwam het bij ons ook weleens voor dat je sommige spelers helemaal niet zag. Puur omdat ze in andere gebieden zaten.
Dus… met 2 spelers sta je echt lijnrecht tegenover elkaar en moet je bijna altijd reageren op de ander. Bij meer spelers hoef jij niet per se te reageren, want iemand anders kan dit ook doen.
Ik vind dat de variant voor 2 spelers goed werkt, maar persoonlijk zet ik m’n tanden liever in een potje met meer spelers.
Schetst dit een beetje een beeld?
Als je nog iets wil weten, let me know!
Groet en veel speelplezier,
Hans van Spellenwijs.nl
Heel erg bedankt!